Wyrok TSUE dotyczący odliczenia VAT przy WNT

W dniu 18 marca 2021 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał wyrok (sygn. C-895/19), w którym podważył zasadność przepisu ustawy o VAT uzależniającego prawo do ujęcia podatku należnego i naliczonego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT) w tym samym okresie od wykazania VAT należnego w terminie 3 miesięcy, licząc od powstania obowiązku podatkowego (art. 86 ust. 10b pkt 2 ustawy o VAT).

Pomimo, iż wyrok zapadł na tle sprawy dotyczącej transakcji wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, znajdzie zastosowanie do wszystkich transakcji, które podlegają opodatkowaniu VAT na zasadach odwrotnego obciążenia, np. do importu usług.

Zachęcamy do zapoznania się z pełnym materiałem zamieszczonym poniżej oraz do obejrzenia materiału filmowego (link do video), w którym skutki wyroku TSUE oraz możliwości rozliczenia WNT, a także odzyskania odsetek omawia ekspert AXELO Prawo i Podatki dla Biznesu, radca prawny Łukasz Krasowski.

Istota problemu

Jak wynika z przepisów ustawy o VAT podatnik, który nie udokumentuje transakcji objętej odwrotnym obciążeniem (WNT, import usług i dostawa towarów, dla której podatnikiem jest nabywca) w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów lub usług powstał obowiązek podatkowy, nie ma prawa do uwzględnienia VAT naliczonego w tym samym miesiącu, w którym rozpoznany zostaje podatek należny.

W przypadku, gdy podatnik wykaże transakcję dopiero po trzech miesiącach, musi on rozliczyć podatek należny w deklaracji za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy, natomiast podatek naliczony powinien wykazać w deklaracji bieżącej.

Wobec faktu, że podatnik korzysta z prawa do odliczenia w bieżącej deklaracji, jednocześnie wypełniając obowiązek uwzględnienia podatku należnego w drodze korekty za wcześniejszy okres, powstaje u niego obowiązek zapłaty odsetek od powstałej w ten sposób zaległości podatkowej.

Stan faktyczny sprawy

Sprawa rozpatrywana przez TSUE dotyczyła spółki, która z uwagi na opóźnienie w otrzymaniu faktury lub błędne zaklasyfikowanie transakcji często nie była w stanie wykazać VAT należnego z tytułu WNT w deklaracji podatkowej, złożonej w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy. Wykazywała wówczas VAT należny po upływie terminu w drodze korekty deklaracji. W ocenie spółki, w takim przypadku przysługiwało jej prawo do odliczenia VAT naliczonego z tytułu WNT w tym samym okresie rozliczeniowym, w którym został wykazany VAT należny, i to nawet jeśli dokonała korekty deklaracji VAT po upływie terminu trzech miesięcy przewidzianego w art. 86 ust. 10b pkt 2 lit. b ustawy o VAT. Odmiennego zdania był jednak organ podatkowy, który uznał, że trzymiesięczny termin przewidziany w ustawie o VAT nie ogranicza prawa do odliczenia i w związku z tym nie może zostać uznany za niezgodny z dyrektywą VAT.

Spór trafił do WSA w Gliwicach, który zwrócił się do TSUE z pytaniem prejudycjalnym o zgodność polskich przepisów w tym zakresie z prawem Unii Europejskiej. TSUE stwierdził, że polskie przepisy, które w pewnych sytuacjach prowadzą do wykazania VAT należnego i naliczonego w dwóch różnych okresach, a tym samym ograniczają termin na neutralne odliczenie VAT od WNT, są niezgodne z  art. 167 i 178 Dyrektywy VAT.

Skutki wyroku

Orzeczenie TSUE jest korzystne dla podatników nabywających od zagranicznych kontrahentów towary (WNT) oraz usługi w ramach importu usług. Wyrok stanowi podstawę do ujmowania podatku naliczonego i należnego z tytułu WNT w jednym okresie rozliczeniowym.

Dla podatników, względem których wydane zostały już decyzje ostateczne bądź zapadł prawomocny wyrok sądu administracyjnego, wyrok TSUE stanowi podstawę do wznowienia postępowania.

W przypadku postępowania podatkowego termin na złożenie wniosku o wznowienie wynosi miesiąc od dnia publikacji wyroku w Dzienniku Urzędowym UE (art. 241 § 2 pkt 2 Ordynacji podatkowej), z kolei w przypadku postępowań sądowo-administracyjnych – 3 miesiące od dnia publikacji wyroku (art. 272 § 2a Ppsa).

Planowana zmiana

Ministerstwo Finansów w ramach opublikowanego pakietu SLIM VAT 2 planuje nowelizacją przepisów, zakładającą rezygnację z konieczności rozliczenia podatku należnego z tytułu importu usług w terminie 3 miesięcy, jako warunku do odliczenia VAT naliczonego w tym samym okresie rozliczeniowym co deklarowany VAT należny.

Korzystny wyrok TSUE pozwala przypuszczać, że analogiczne rozwiązanie zostanie wprowadzone również w zakresie WNT.

Podstawa prawna

• Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 106 z późn. zm.) (dalej jako: „ustawa o VAT”);
• Dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L z 2006 r., nr 347, s. 1 ze zm.) (dalej jako: „Dyrektywa VAT”);
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 z późn. zm.) (dalej jako: „Ordynacja podatkowa”);
• Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 z późn. zm.) (dalej jako: „Ppsa”).

Kontakt:

Łukasz Krasowski, radca prawny / E: l.krasowski@axelo.pl