Ulga: zerowy podatek VAT w związku z pomocą Ukrainie

W dniu 5 marca 2022r. weszło w życie Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 3 marca 2022r. zmieniające rozporządzenie w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych. Wskazane rozporządzenie jest odpowiedzią Ministra Finansów na liczne wnioski przedsiębiorców w zakresie wprowadzenia ulgi z VAT. Wynika to z faktu, iż co do zasady ustawa o VAT nakazuje opodatkować przekazywane nieodpłatnie towary i usługi.

Bez wątpienia był to duży problem dla przedsiębiorców, którzy zaangażowali się w pomoc osobom poszkodowanym przez wojnę na Ukrainie. Obecnie, na podstawie wprowadzonych przepisów, przedsiębiorcy, którzy zdecydowali się na pomoc Ukrainie poprzez współpracę z organizacjami i samorządami wspierającymi ofiary konfliktu, będą mogli skorzystać z ulgi. Oznacza to, że w przy darowiźnie towarów lub usług mogą stosować 0% stawkę podatku VAT. Zerowa stawka VAT obowiązuje jednak w zakresie świadczeń dokonywanych ze ściśle określonymi podmiotami.

Zastosowanie takiego rozwiązania wiąże się ze spełnieniem określonych warunków, wynikających wprost z rozporządzenia. Obniżoną stawkę podatku VAT, stosuje się wyłącznie do dostaw towarów lub świadczenia usług dokonywanych na rzecz:

• Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych,
• podmiotów leczniczych w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej,
• jednostek samorządu terytorialnego.

Wynika to z założenia przyjętego przez Ministerstwo Finansów, zgodnie z którym wskazana ulga ma obejmować te świadczenia, które są najbardziej istotne w organizowaniu pomocy.

Pojawiają się jednak opinie, że w katalogu instytucji, do których ma trafiać pomoc objęta zerową stawką VAT, powinny znaleźć się  także: organizacje pożytku publicznego i zajmujące się wolontariatem w tym organizacje określone w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących na terytorium Ukrainy, a także inne organizacje pozarządowe, w tym także ukraińskie oraz organizacje kościelne osób prawych.

Kolejny warunek związany jest z odpowiednim udokumentowaniem faktu nieodpłatnego przekazania towarów i usług. Aby zastosować zerową stawkę VAT konieczne jest zawarcie pisemnej umowy pomiędzy przedsiębiorcą, a podmiotem wskazanym w rozporządzeniu. Z jej treści powinno jasno wynikać, iż darowane towary i świadczone usługi wykorzystane zostaną na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych na terytorium Ukrainy.  

 Jak wskazuje Ministerstwo Finansów w komunikacie z 4 marca 2022 roku:
„Umowa darowizny może mieć przykładowo postać podpisanego elektronicznie oświadczenia woli lub skanu odręcznie podpisanej przez darczyńcę umowy, przesłanych mailem do podmiotu, na rzecz którego wykonywane są nieodpłatne świadczenia. Przesłane w taki sposób dokumenty powinny być podpisane również przez odbiorców tych świadczeń. Z posiadanej dokumentacji powinno jasno wynikać, że oświadczenie woli zostało złożone przez obydwie strony.”

W związku z takimi rozwiązaniami, zasadnym stało się rozstrzygnięcie, czy w przypadku przekazania towarów podmiotom wspierającym ofiary wojny a w konsekwencji zastosowaniem 0 % stawki podatku, przedsiębiorca nie straci prawa do odliczenia VAT naliczonego przy ich zakupie.

Zerowa stawka VAT wprowadzana była między innymi dla firm walczących z koronawirusem czy w przypadku towarów związanych z ochroną zdrowia. Z objaśnień Ministra Finansów wynika, iż przedsiębiorca zachowuje prawo do odliczenia VAT. Na tej podstawie stwierdzić należy, iż w przypadku towarów i usług na rzecz poszkodowanych, będziemy mieli do czynienia z analogiczną sytuacją i darczyńcy nie utracą możliwości odliczenia podatku VAT.

Rozporządzenie ma charakter czasowy, stawka VAT w wysokości 0% dla wskazanych transakcji będzie mogła być stosowana do 30 czerwca 2022 r. Jednocześnie takie rozwiązanie nie wyklucza możliwości dalszego, w razie potrzeby, przedłużenia preferencji.

Kontakt

Łukasz Krasowski, radca prawny, l.krasowski@axelo.pl
Martyna Pałka, adwokat, m.palka@axelo.pl