Dodatkowa sankcja w VAT niezgodna z Dyrektywą UE

Zgodnie z art. 112b ust. 2 ustawy VAT, fiskus wymierza dodatkowe zobowiązanie podatnikowi w przypadku, jeśli po zakończeniu kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej stwierdzone zostanie, że:

• podatnik złożył korektę deklaracji uwzględniającą stwierdzone nieprawidłowości i najpóźniej w dniu złożenia tej korekty deklaracji wpłacił kwotę zobowiązania podatkowego lub zwrócił nienależną kwotę zwrotu (w przypadku jeśli w deklaracji podatkowej wykazał niewłaściwe kwoty)
• podatnik złożył deklarację podatkową i najpóźniej w dniu złożenia tej deklaracji wpłacił kwotę zobowiązania podatkowego (w przypadku jeśli nie złożył deklaracji podatkowej oraz nie wpłacił kwoty zobowiązania podatkowego).

Wysokość dodatkowego zobowiązania podatkowego wynosi 20% kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego, kwoty zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe.

W wyroku z 15 kwietnia 2021 r. w sprawie C-935/19 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, że prawo wspólnotowe uniemożliwia, aby zgodnie z przepisami krajowymi „automatycznie” nakładana była dodatkowa sankcja VAT bez uwzględnienia takich okoliczności jak:

• waga i charakter nieprawidłowości w deklaracji podatkowej,
• rzeczywistego uszczuplenia wpływów podatkowych do skarbu państwa,
• tego, czy błąd był zamierzonym działaniem podatnika.

Komentowane orzeczenie dotyczyło sprawy, w której organy zakwestionowały ocenę stron transakcji sprzedaży nieruchomości jako opodatkowanej VAT. Podatnicy błędnie uznali, że transakcja będzie opodatkowana VAT mimo zwolnienia. W konsekwencji odmówiono jednemu z podatników (nabywcy) prawa do odliczenia VAT wynikającego z faktury dokumentującej tę transakcję.

Po korekcie uwzględniającej ustalenia kontroli, na podstawie art. 112b ust. 2 ustawy o VAT, organ podatkowy I instancji wydał decyzję nakładającą na podatnika sankcję w postaci dodatkowego zobowiązania wynoszącego 20% kwoty zawyżenia zwrotu VAT.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu zapytał TSUE czy dodatkowe zobowiązanie podatkowe (w tym przypadku w wysokości 20% kwoty zobowiązania), które jest nakładane na podatnika w sytuacji, w której po kontroli składa on korektę deklaracji i zwraca nienależną kwotę zwrotu albo uiszcza podatek, jest zgodne z przepisami Dyrektywy VAT i zasadą proporcjonalności.

Wyżej wymienione tezy z wyroku TSUE pozwalają na stwierdzenie, iż podatnicy mogą mieć możliwość odzyskania kwot wpłaconego dodatkowego zobowiązania, jeśli sankcja za ich działanie skutkujące błędem przy kwalifikacji transakcji pod kątem podatku VAT była wymierzona w sposób nieproporcjonalny do poczynionych uchybień.

Wnioski płynące z korzystnego dla podatników wyroku TSUE mogą skutkować również tym, że podatnicy będą mieli prawo do odzyskania należności wpłaconych jako dodatkowe zobowiązanie określone w art. 112b ust. 2a ustawy VAT.

Powyższe oznacza, że wyrok TSUE może wpłynąć na wynik postępowań odwoławczych podatników (w tym postępowań sądowoadministracyjnych) w zakresie wymierzenia dodatkowego zobowiązania podatkowego za błędy w rozliczeniach podatku VAT. W przypadku zakończonych postępowań podatkowych, w terminie 3 miesięcy po publikacji wyroku będzie istniała możliwość wznowienia postępowań w zakresie wymierzonych dodatkowych zobowiązań podatkowych.

W przypadku jakichkolwiek pytań lub wątpliwości, zachęcamy do kontaktu.

Kontakt:

Łukasz Krasowski, radca prawny / E: l.krasowski@axelo.pl
Bartosz Fundakowski, aplikant radcowski / E: b.fundakowski@axelo.pl