Fotowoltaika - nadchodzi nowy system rozliczeń prosumentów

Świat ulega wielu przemianom - także, a może przede wszystkim przemianom energetycznym. Odnawialne źródła energii to temat niezwykle interesujący szczególnie teraz, gdy Unia Europejska zatwierdziła plan o zerowej emisji dwutlenku węgla do roku 2050. Tak szeroko idące zmiany w zastałym porządku energetycznym muszą nieść za sobą zmiany w prawodawstwie. Mogłoby się wydawać, że rząd RP będzie podejmować decyzję ułatwiające dostęp do energii z fotowoltaiki- np. zwolnienie z części opłat czy tańszy dostęp do energii z sieci. Nic bardziej mylnego — rządzący przygotowują nowe rozwiązania w zakresie rozliczania energii pozyskiwanej z systemów fotowoltaicznych, które niewątpliwie wpłyną na budżet domowy polskiej rodziny i nie tylko.

Zacznijmy od wyjaśnień kim jest prosument. Prosumentem jest osobą (lub podmiotem), która wytwarza energię elektryczną z Odnawialnych Źródeł Energii  na własne potrzeby za pomocą w instalacji nie większej niż 50 kWp (mikroinstalacja), następnie tak wyprodukowaną energię może magazynować i przekazywać jej nadwyżki do sieci energetycznej oraz  rozliczać się w ramach systemu opustów.

Przyjęty przez Sejm projekt ustawy o odnawialnych źródłach energii, wprowadza system rozliczeń prosumentów, który ma obowiązywać po 1 kwietnia 2022 roku. Każdy posiadacz fotowoltaiki do tej pory rozliczał się na zasadzie systemu opustów, nowy system tzw. netbilling tj. rozliczenie za wprowadzony do sieci prąd będzie powiązane z cenami rynkowymi i konkurencją rynkową. Nowa regulacja określa na nowo pozycję prosumentów względem dostawców prądu - pozycja prosumenta ulega osłabieniu.

System opustów

• Obowiązuje prosumentów posiadających instalację fotowoltaiczną przed 31 grudnia 2021 roku
• Magazynowanie nadwyżek energii w porozumieniu z dystrybutorem
• Bezpłatny odbiór energii wynoszący od 70% do 80% produkcji (stawka odbioru uzależniona od wielkości produkcji energi)

System netbilingu

• Będzie obowiązywać prosumentów posiadających instalację fotowoltaiczną po 31 grudnia 2021 roku
• Przymusowa sprzedaż nadwyżki energetycznej do dystrybutora (brak możliwości negocjacyjnych)
• Obowiązek wykupu energii od dystrybutora w czasie niedoboru. Cena zakupu prądu będzie obligatoryjnie wyższa względem cen sprzedaży.

Czy ceny energii pozyskiwanej z fotowoltaiki wzrosną?

To, że nasze rachunki wzrosną, jest nieuchronne. Zakładając za pewnik, że ceny za prąd pozostaną niewzruszone w okresie kilku najbliższych kwartałów, to w skali roku dopłacimy nawet 1000 złotych. Ustawowo przyjęte stawki zakładają, że wyprodukowaną nadwyżkę prądu, sprzedamy za 256 PLN / MWh. Zaś w przypadku gdy nasze zapotrzebowanie na energię się zwiększy, to będziemy mogli odkupić prąd od dystrybutora w cenie 667 PLN za MWh. Po wykonaniu prostego odejmowania wychodzi, że nasza strata będzie wynosić aż 411 zł w przeliczeniu na 1 MWh.

Czy jest szansa na to, by uniknąć nowego rozliczenia?

Istniej pewien pośredni sposób, aby uniknąć nowych przepisów. Według ustawy, każdy prosument, który do końca roku, tj. do 31.12.2021 r., zamontuje i uruchomi instalację fotowoltaiczną (ewentualnie jest już jej posiadaczem), ma prawo do rozliczeń się ze swoim dostawcą energii na starych zasadach przez kolejne 15 lat.

Rozliczenie na starych zasadach - czyli jak?

Zgodnie z obowiązującą ustawą każdą nadwyżkę prosument zobowiązany jest oddać do wirtualnego magazynu energii zarządzanego przez dystrybutora energii. Prosument może wyprowadzić z niego 80% wyprodukowanej energii. Jeżeli jednak twoja instalacja produkuje 10kW lub więcej, to możliwym jest odebranie 70% nadwyżek. Piętnaście lat rozliczania się na zasadach barteru może nam przynieść oszczędność wynoszącą nawet 20.000 zł.

Na ten moment okres zwrotu z inwestycji w fotowoltaikę wynosi +/- 8 lat, zaś po wprowadzeniu nowych przepisów okres ten wydłuży się do mniej więcej 13-16 lat. Zmiany i wahania (tendencja wzrostowa) cen na rynku energetycznym skracają czas zwrotu poniesionych nakładów finansowych w fotowoltaikę. Przy założeniu, że wysokie ceny przewidziane w prognozach na przyszły rok utrzymywałyby się na przestrzeni kolejnych 20-25 lat, to czas zwrotu inwestycyjnego mógłby wynosić około 10 lat. Zachodzi wysokie prawdopodobieństwo, że w wypadku odwrotnej tendencji rynkowej tj. spadku cen energii, prosumenci rozliczani według net-bilingu stracą.

System netbilingu objawia się jako nowy czynnik ryzyka inwestycyjnego w branży OZE. Nie powstały jeszcze mechanizmy skutecznego zabezpieczenia się przed powyższym ryzykiem. Nowy system rozliczeń energii produkowanej poprzez  instalację fotowoltaiczne okaże się w dużej mierze niekorzystny dla tych, którzy zdecydują się na założenie paneli fotowoltaicznych. Każda decyzja inwestycyjna powinna być skrupulatnie przemyślana, a szczególnie w momencie zmiany reguł gry na danym rynku - tak jak ma to miejsce w tym przypadku. Ryzyko wzrasta, a czas zwrotu wydłuża się od 50 do 80% - te podstawowe dane należy mieć na uwadze w pierwszej kolejności.
Zakładanie nowych instalacji fotowoltaicznych ulega znacznemu zmniejszeniu opłacalności- w obliczu nowego systemu rozliczeń.
 
 

 
Kontakt

Elżbieta Nowak, radca prawny / E: e.nowak@axelo.pl

Izabela Szeliga, aplikant radcowski / E: i.szeliga@axelo.pl