Sprzedawca nie odzyska akcyzy w przypadku handlu zagranicznego

W sprawie, która trafiła ostatecznie na wokandę  TSUE, problem powstał na tle przepisu art. 107 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym, zgodnie z którym możliwy jest zwrot akcyzy zapłaconej wcześniej przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu samochodu osobowego, jeżeli nie zostanie zarejestrowany na terytorium kraju, a ten kto je nabył, następnie go eksportuje lub sprzedaje do innego państwa Unii Europejskiej.

Biorąc pod uwagę treść tego przepisu, fiskus konsekwentnie odmawiał zwrotu akcyzy nawet w przypadku, gdy samochód sprowadzany był z zagranicy tylko w celu późniejszego eksportu i w tym też celu rejestrowany na terenie kraju. Zdaniem fiskusa każda rejestracja samochodu wyklucza możliwość zastosowania tego przepisu.

Firmy jednak z tym argumentem się nie zgadzają, bowiem rejestracja samochodu konieczna jest, aby był możliwy jego wywóz za granicę. Słusznie podkreślały również, iż akcyza jest podatkiem o charakterze konsumpcyjnym. W przypadku, kiedy samochód jest rejestrowany w celu wywozu za granicę do takiej konsumpcji jednak nie dochodzi. Pomimo tego sądy, w większości przypadków, zgadzają się ze stanowiskiem fiskusa i odmawiają możliwości takiego zwrotu.

W związku z niniejszymi wątpliwościami jedna ze spraw dotycząca tego przepisu trafiła do TSUE jako pytanie prejudycjalne NSA. Spór, który rozpatrywał NSA dotyczył przedsiębiorcy, w przypadku którego przerwa między rejestracją samochodu a jego wywozem wynosiła kilka miesięcy. TSUE uznał więc, że była to zwykła rejestracja, której celem jest definitywne dopuszczenie pojazdu do ruchu na terytorium danego kraju, co należy odróżnić od rejestracji czasowej dokonanej w celu umożliwienia wywozu tego pojazdu za granicę.

Na podstawie powyższego można by przyjąć, iż niniejszy wyrok potwierdza, że tylko faktyczne wykorzystanie samochodu w kraju wyklucza zwrot akcyzy w przypadku sprzedaży go za granicę. Niemniej jednak w dalszej części wyroku TSUE wskazuje, że jeżeli importer decyduje się na przywóz pojazdu z zagranicy i związaną z tym rejestrację w Polsce, to jego intencje dotyczące późniejszego użytkowania pojazdu są pozbawione znaczenia. Uznać więc należy, że niniejsze stanowisko wyklucza możliwość zwrotu akcyzy.

W przedmiotowej sprawie, przedsiębiorca uważał jednak, że fiskus powinien zwrócić mu część akcyzy – proporcjonalnie do okresu używania samochodu osobowego w Polsce. Twierdził, że odmowa takiego zwrotu narusza unijne zasady swobody przepływu towarów oraz proporcjonalności i będzie sprzeczna z zasadą jednokrotności poboru akcyzy.

W tym zakresie TSUE również zgodził się ze stanowiskiem NSA, zgodnie z którym w stosunku do towarów niepodlegających zharmonizowanej akcyzie, kraje członkowskie mają swobodę kształtowania regulacji podatkowych. Gdy zaś takiej harmonizacji nie ma, to niekorzystne skutki, jakie mogą wynikać z równoległego wykonywania kompetencji podatkowych różnych państw UE, nie stanowią ograniczeń swobód przepływu. TSUE wskazał również, że polskie przepisy akcyzowe nie wiążą opodatkowania akcyzą z okresem użytkowania samochodu. Stwierdził, że „konsumpcja” auta materializuje się poprzez rejestrację danego samochodu na terytorium kraju. Tym samym po wywiezieniu auta za granicę, zwrot podatku, choćby częściowy, nie jest dopuszczalny.