SLIM VAT 3 - Zmiany w zakresie nakładania sankcji na podatnika

Ustawodawca, w związku z zmianą ustawy o VAT (SLIM VAT 3) przyjętej ostatnio wraz z poprawkami przez Senat, zdecydował się wprowadzić korzystną zmianę w zakresie nakładania sankcji na podatnika. Zmiana ma wejść w życie 1 lipca 2023 r.

Wyrok TSUE

Jest ona konsekwencją wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie Grupa Warzywna (C-935/19). Stan faktyczny dotyczył tego, że spółka nabyła nieruchomość i uiściła VAT, który wnikał z faktury wystawionej przez sprzedawcę. Następnie złożyła wniosek o zwrot podatku. Jednak organ podatkowy stwierdził, że transakcja podlega zwolnieniu z podatku. Pomimo skorygowania deklaracji zgodnie z instrukcjami organu podatkowego, spółka została obciążona sankcją.

TSUE orzekł, że zgodnie z art. 273 dyrektywy VAT i zasadą proporcjonalności, niemożliwe jest nakładanie na podatnika sankcji bez rozróżnienia przyczyn naruszenia przepisów. W praktyce oznacza to, że sankcje nie mogą być automatycznie stosowane, a ich wysokość powinna być dostosowana do konkretnych okoliczności danej sprawy. Niemniej jednak TSUE nie zakwestionował samej sankcji.

Przepisy przed wprowadzaną zmianą

W brzmieniu obowiązującym do 1 lipca 2023 r.  art. 112b ustawy o VAT stanowi, iż w razie stwierdzenia, iż podatnik dokonał przewinienia np. w zakresie niezłożenia deklaracji podatkowej oraz niewpłacenia kwoty zobowiązania podatkowego, naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego określa wysokość tych kwot w prawidłowej wysokości oraz ustala dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokość odpowiadającej 30%, 20%, 15%  kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego, kwoty zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe.

Wysokość dodatkowego zobowiązania do 30%, 20% i do 15%

Natomiast zgodnie z wprowadzaną zmianą dodatkowe zobowiązanie podatkowe nie będzie stanowiło sztywnie określonej równowartości kwoty zaniżenia tj. 30%, 20%, bądź 15%, gdyż to organ będzie mógł zmniejszyć wysokość zobowiązania w zależności od rodzaju przewinienia i ustali dodatkowe zobowiązanie w wysokości do 30%, 20%, 15% biorąc pod uwagę:
okoliczności powstania nieprawidłowości;

• rodzaj i stopień naruszenia ciążącego na podatniku obowiązku, które skutkowało powstaniem nieprawidłowości;
• rodzaj, stopień i częstotliwość stwierdzanych dotychczas nieprawidłowości dotyczących nieprzedawnionych zobowiązań w podatku;
• kwotę stwierdzonych nieprawidłowości, w tym kwotę zaniżenia zobowiązania podatkowego, kwotę zawyżenia zwrotu różnicy podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe;
• działania podjęte przez podatnika po stwierdzeniu nieprawidłowości w celu usunięcia skutków nieprawidłowości.

Wprowadzona zmiana jest z pewnością korzystna dla podatników, niemniej z uwagi na to, że ustawodawca nie precyzuje konkretnych kryteriów ani szczegółowych wytycznych dotyczących redukcji sankcji i jej zakresu, może to prowadzić do tego, że w identycznych przypadkach różne organy będą odmiennie decydowały o wysokości sankcji.