Skutki podatkowe zbiórek publicznych i wpłat na pomoc Ukrainie

Od kilku dni możemy zaobserwować liczne zbiórki, których celem jest pomoc walczącej Ukrainie. Fundusze i dary rzeczowe zbierają zarówno organizacje polskie jak i zagraniczne. Organizowana jest również pomoc medyczna, prawna i opiekuńcza. Jednym z rodzajów wsparcia jest pomoc finansowa w formie zbiórek internetowych jak i za pośrednictwem organizacji pożytku publicznego. Finansowanie społecznościowe, znane jako crowdfunding, jest niczym innym jak zbiórką publiczną. Powoduje przepływ pieniędzy a w konsekwencji niesie za sobą określone skutki podatkowe, zarówno po stronie wpłacających jak i obdarowanych.

Obowiązki podatkowe obdarowanych

W przypadku obdarowanych, w sytuacji finansowania społecznościowego typu donacyjnego, gdzie przekazujemy darowiznę na określony cel, należy wziąć pod uwagę, że takie działanie podlega podatkowi od spadków i darowizn oraz podatkowi dochodowemu.

Środki finansowe pozyskane od osób fizycznych, podlegają podatkowi od spadków i darowizn. Konkretna wysokość podatku jest ściśle związana z wartością darowizny oraz przynależnością darczyńcy i obdarowanego do poszczególnych grup podatkowych. Podatek ten należy uiścić, gdy wartość darowizny przekracza kwotę wolną od podatku. W 2022 roku w związku z brakiem oficjalnego komunikatu o zmianie wysokości kwoty wolnej oraz wysokości podatku, wszystko wskazuje na to, że wartości pozostaną bez zmian (takie same jak w 2021 roku). Opodatkowaniu nie podlega spadek lub darowizna o wartości nieprzekraczającej 4.902 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej, w której są wszystkie osoby niezaliczone do dwóch poprzednich grup, w tym osoby niespokrewnione z obdarowanym. Z taką kwotą wolną od podatku będziemy mieć więc do czynienia jeżeli chodzi o zbiórki związane z obecną sytuacją na Ukrainie.  Należy również pamiętać o sposobie obliczania wysokości podatku. Nie oblicza się go bowiem od wysokości darowizny a od nadwyżki podstawy opodatkowania, ponad kwotę wolną od podatku.

W przypadku podmiotów zbiorowych, zebrane środki finansowe będą podlegały podatkowi dochodowemu. Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych ,czyli ustawa o CIT nie przewiduje żadnego podmiotowego zwolnienia od podatku dochodowego dla organizacji tj. ze względu na fakt bycia stowarzyszeniem lub fundacją. Jednakże tego typu organizacje mogą skorzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego m. in. w sytuacji zbierania środków przez stowarzyszenie, czy też fundację, która pozyskała i wydatkowa środki na dobroczynne cele statutowe.

Możliwość skorzystania z ulgi przez darczyńców

Jeżeli podmiotem zbierającym jest organizacja pożytku publicznego, osoba wspierająca będzie mogła skorzystać z ulgi podatkowej. A więc, podatnik który w roku podatkowym przekazywał darowizny m.in. na cele określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele, może dokonać odliczenia od dochodu (przychodu) kwoty dokonanej darowizny, nie więcej jednak niż kwoty stanowiącej 6% dochodu. W przypadku firm (CIT) – do 10% dochodu. Jeśli więc organizatorem zbiórki jest osoba prywatna, wpłacający nie ma prawa do ulgi. Dodatkowo darowizna musi być udokumentowana- jeśli przekazujemy pieniądze, powinniśmy mieć dowód wpłaty na rachunek obdarowanego.

Ponadto, w sytuacji, w której podmiot wspierający jest przedsiębiorcą, wpłata na rzecz danego przedsięwzięcia będzie miała charakter kosztowy. Będzie więc stanowiła koszt uzyskania przychodów, pod warunkiem, że wpłata na rzecz danego przedsięwzięcia będzie dokonana z zamiarem uzyskania w zamian obiecanych produktów.

Nie wszystkie darowizny będziemy mogli uwzględnić w celu obniżenia kwoty podatku. Wynika to z definicji dotyczących tego, komu i na co można przekazać darowiznę, by móc ją później odliczyć. Nie możemy również odliczyć darowizn, które zostały nam w jakiejkolwiek formie zwrócone oraz które zaliczyliśmy jako koszty uzyskania przychodu, a także odliczonych wcześniej na podstawie innych przepisów.

W związku z obecną sytuacja na Ukrainie, Ministerstwo Finansów przygotowuje dodatkowe ulgi dla Polaków pomagającym uchodźcom. Wśród nowych przepisów mają znaleźć się m.in. podatkowe preferencje dla firm, które świadczą pomoc za pośrednictwem szerokiego spectrum organizacji. Przepisy mają też być korzystniejsze dla obdarowanych. Otrzymywana przez nich pomoc ma w założeniu być bez PIT i podatku od spadków i darowizn. Proponowane rozwiązania znalazły się już w projekcie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium państwa.

Kontakt

Łukasz Krasowski, radca prawny, l.krasowski@axelo.pl
Martyna Pałka, adwokat, m.palka@axelo.pl