Podatek VAT - Możliwość wznowienia postępowania na podstawie wyroku TSUE

Dnia 25 maja 2023 r. wydany został korzystny dla podatników wyrok w polskiej sprawie sygn. akt C-114/22. Trybunał uznał w nim, że ocena pozorności przy możliwości odliczenia podatku musi być oparta na unijnej konstrukcji nadużycia, nie zaś na definicji krajowych przepisów prawa cywilnego.

Czego dotyczyła sprawa?

Sprawa dotyczyła przedsiębiorcy, któremu fikus odmówił prawa odliczenia VAT z faktur dokumentujących zakup znaków towarowych. Zdaniem organu transakcja była pozorna, gdyż przedsiębiorca sprzedający znaki nadal z nich korzystał, lecz na podstawie umowy licencyjnej. Do kosztów uzyskania przychodów zaliczał opłaty licencyjne, a wynikający z faktur podatek naliczony odliczał od swojego podatku należnego.

Natomiast spółka, która dokonała zakupu znaków mogła je amortyzować. Zdaniem fiskusa działania stron miały na celu ukrycie rzeczywistego zamiaru, tj. braku przeniesienia praw do znaków towarowych, czego potwierdzeniem miało być to, że przedsiębiorca wystąpił do Urzędu Patentowego RP o udzielenie prawa ochronnego na znaki, a strona kupująca nie wnioskowała o zmianę danych w rejestrze do momentu rozpoczęcia kontroli.

W konsekwencji powyższego organ odmówił prawa do odliczenia VAT z faktur dokumentujących zakup znak towarowych na podstawie art. 88 ust. 3a pkt. 4 lit. C ustawy o VAT.

Podatnik zaskarżył przedmiotową decyzję i sprawa trafiła do WSA. WSA w wyroku sygn. akt III SA/Wa 2951/18 uchylił decyzję organu argumentując to tym, że organy nie udowodniły dostatecznie, że czynność była pozorna.

Po zaskarżeniu wyroku przez organ rozpoznaniem sprawy zajął NSA, jednakże sąd ten nie dokonał rozstrzygnięcia, lecz skierował do Trybunału Sprawiedliwości pytanie prejudycjalne: Czy art. 88 ust. 3a pkt. 4 lit. C ustawy o VAT, który wyklucza prawo do odliczenia podatku z faktur dokumentujących czynność pozorną, niezależnie od tego, czy zamierzonym i zasadniczym skutkiem zakwestionowanej transakcji było osiągnięcie nienależnej korzyści podatkowej jest sprzeczny z unijną dyrektywą VAT oraz wynikającymi z niej zasadami neutralności i proporcjonalności podatku?

TSUE po stronie podatnika

Trybunał odpowiedział, że zastosowanie wskazanego przepisu rodzi sprzeczność w momencie, kiedy fiskus nie wykaże, że transakcja cechowała się pozornością w świetle przepisów prawa unijnego. Uznał więc, że organy nie mogą dokonywać oceny pozorności wyłącznie na podstawie polskiego prawa, lecz także na podstawie prawa unijnego.

Możliwość wznowienia postępowania

Uprawienie do wznowienia dają przepisy ustawy ordynacji podatkowej oraz ustawy prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Zgodnie z ich brzmieniem, z wnioskiem o wznowienie postępowania mogą wystąpić podatnicy, którzy otrzymali decyzję bądź wyrok oparty na zakwestionowanym przepisie.

Istnieją dwa terminy złożenia przedmiotowego wniosku od publikacji wyroku TSUE: miesięczny (w przypadku postępowania zakończonego decyzją) oraz trzymiesięczny (w przypadku postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem).

W konsekwencji powyższego istnieje szansa na wzruszenie ostatecznych decyzji i wyroków, jednakże wyrok TSUE nie jest gwarancją, zmiany decyzji organów, bowiem organy będą wciąż mogły odmawiać prawa do odliczenia VAT, jeśli zachodzą przesłanki do uznania, że zamiarem było oszustwo podatkowe lub nadużycie prawa,