Wyrok TK dotyczący możliwości przedłużenia uprawnień organów podatkowych do weryfikowania rozliczeń podatnika

W dniu 12 grudnia 2023 r. Trybunał Konstytucyjny wydał istotny dla podatników wyrok o sygn. SK 110/20 w sprawie zgodności z Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383, dalej: ,,Ordynacja podatkowa”) dotyczących zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego z dniem wniesienia skargi do sądu administracyjnego na decyzję dotyczącą tego zobowiązania podatkowego, w sytuacji, gdy na skutek tej skargi sąd administracyjny prawomocnie stwierdził nieważność decyzji.

Zasadniczo zobowiązanie podatkowe przedawnia się po pięciu latach. Termin ten zostaje zawieszony w sytuacji, gdy podatnik składa skargę do sądu administracyjnego. Jednakże zdaniem Trybunału Konstytucyjnego taka regulacja nie narusza konstytucji, nawet jeżeli wcześniej sąd administracyjny orzekł, iż decyzja fiskusa rażąco narusza prawo.

Czego dotyczył spór?

Skarga konstytucyjna została złożona przez spółkę, której rozliczenia w CIT za rok 2006 zostały zakwestionowane przez organ. Organ I instancji wydał decyzję w sprawie zobowiązania podatkowego w CIT za rok 2006, która została podtrzymana przez organ II instancji. Przedmiotowe decyzje zostały wydane w 2010 roku, a więc przed przedawnieniem zobowiązania podatkowego za rok 2006. Jednakże zarówno w pierwszej jak i w drugiej instancji rozstrzygnięcia zostały podpisane przez osoby do tego nieuprawnione, co zostało przez spółkę podniesione w skardze na decyzje do sądu administracyjnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny nie zgodził się ze stanowiskiem Spółki, w konsekwencji czego sprawa trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego. NSA podzielił stanowisko Podatnika, uchylając w całości zaskarżony wyrok WSA oraz nakazując ponowne rozpoznanie sprawy.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy WSA podzielił stanowisko spółki oraz orzekł, iż decyzje organów zostały wydane z rażącym naruszeniem prawa w rozumieniu art. 247 § 1 pkt. 3 Ordynacji podatkowej, w związku z tym uznał obie decyzje za nieważne z mocy prawa.

Kolejna kontrola

W związku z wyrokiem NSA Naczelnik wszczął ponowną kontrolę w Spółce, a po jej zakończeniu – postępowanie podatkowe. Niniejsze zakończyło się ponownym wydaniem decyzji wymiarowej, nakazującą dopłatę CIT.

Spółka odwołała się od decyzji zarzucając przedawnienie zobowiązania podatkowego oraz wskazując, iż zobowiązanie za rok 2006 przedawniło się z końcem 2012 r.

Sprawa trafiła do NSA, sąd nie podzielił stanowiska spółki i wskazał, że zgodnie z art. 70 § 6 pkt. 2 i art. 70 § 7 pkt 2 Ordynacji podatkowej bieg terminu przedawnienia ulega zawieszeniu od dnia wniesienia skargi do sądu administracyjnego na decyzję fiskusa do dnia, w którym organ otrzyma odpis prawomocnego wyroku sądowego w danej sprawie.

W związku z tym z wyroku NSA wynikało, że przedawnienie nie biegło w czasie sporu sądowego spółki z organem bez względu na to, że pierwsza decyzja wymiarowa okazała się, zgodnie z wyrokiem nieważna z mocy prawa to organ i tak zyskał na czasie i mógł ponownie określić podatek do zapłaty.

Skarga do TK

Spółka nie zgodziła się ze stanowiskiem NSA oraz uznała, że w jej sprawie doszło do naruszenia konstytucji, wskazując że niezgodna jest z konstytucją zasada, w świetle której wniesienie skargi do sądu powoduje zawieszenie terminu przedawnienia, zwłaszcza w sytuacji, gdy na skutek tej skargi sąd stwierdził prawomocnie nieważność decyzji.

Niekorzystny wyrok TK

TK w wyroku z dnia 12 grudnia orzekł, iż przepis art. 70 § 6 pkt. 2 Ordynacji podatkowej jest zgodny z konstytucją i tym samym nie zgodził się z argumentacja spółki.

TK stwierdził, że konstytucyjna zasada ochrony własności nie jest wartością bezwzględną, nie można zaakceptować sytuacji, w której niektórzy podatnicy uchylając się od spełnienia ciążącego na nim obowiązku, korzystają ze świadczeń publicznych finansowanych z podatków płaconych przez pozostałych podatników.

Ponadto Trybunał uznał, że skarżone przepisy są zgodne z zasadą zaufania do państwa i tworzonego przez nie prawa. Za zgodny z konstytucją TK uznał również art. 70 § 7 pkt 2 Ordynacji podatkowej.