Zakres regulacji dyrektywy Omnibus w branży e-commerce

W związku z postępującą cyfryzacją oraz przenoszeniem się sprzedaży towarów i usług do sfery wirtualnej, konieczne są również stosowne zmiany w prawie, aby dogonić ciągle zmieniającą się rzeczywistość. Jedną z prób jest wprowadzenie przez Unię Europejską dyrektywy Omnibus.

Zasadniczym celem tej dyrektywy jest unifikacja przepisów krajowych oraz wspólnotowych w zakresie ochrony konsumenta przed nieuczciwymi praktykami przedsiębiorców – w szczególności w segmencie e-commerce. W Polsce zmiany w tej materii weszły od dnia 01.01.2023 r.  i dotyczą następujących aktów prawnych: ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta, ustawy z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług, ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym oraz Kodeksu wykroczeń.

Jednym z ważniejszych wymogów wprowadzonych przez dyrektywę jest nowy obowiązek informacyjny sprzedawcy, który powinien wskazać aktualną promocyjną cenę towaru lub usługi oraz jej najniższą cenę w okresie ostatnich 30. dni przed wprowadzeniem obniżki. Przepis ten dotyczy sprzedawców i usługodawców, którzy świadczą usługi zarówno w sposób analogowy, jak i przez Internet, a został on wprowadzony przez art. 4 pkt 2 ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług. UOKIK w celu weryfikacji, czy przedsiębiorcy przestrzegają nowych obowiązków, wystosował już wezwania do złożenia wyjaśnień do podmiotów z branży e-commerce. Zastrzeżenia organu budziły niejasne praktyki przedsiębiorców. Jednym z przykładów takich praktyk jest przekreślenie ceny na produkcie oraz stosowanie nieoczywistych dla konsumentów określeń, jak np. „ostatnia cena” lub „tanio”, w miejsce oczywistego i łatwiejszego do odczytania komunikatu „najniższa cena w okresie 30 dni przed obniżką”. Częstą praktyką jest także oznaczanie najniższej ceny mniejszą czcionką lub ukrywanie jej w zakładce „szczegóły transakcji” w przypadku transakcji internetowych.

Zmiany dotyczą również możliwości wystawiania opinii przez konsumentów na portalach internetowych oraz ich weryfikacji. Zgodnie z art. 6 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, od dnia 01.01.2023 r. portal, który daje możliwość wystawiania opinii, jest zobligowany do udostępnienia informacji dotyczącej procedury weryfikacji publikowanych ocen przez konsumentów, którzy produkt nabyli lub go używali. Oczywistym jest, iż takie regulacje mają na celu zapobieganie kupowaniu opinii, masowemu wystawianiu ocen przez boty lub wystawianiu fałszywych opinii na temat produktu lub usługi. Najczęściej spotykanym sposobem komunikowania konsumentowi o sposobie weryfikacji opinii jest jej zawarcie w odrębnej zakładce lub w sekcji FAQ serwisu. Umiejscowienie informacji w takim miejscu powoduje, iż osoby o mniejszym stopniu zaawansowania technicznego mogą mieć uzasadnione problemy z odnalezieniem wymaganych informacji. Kryteriami oceny prawidłowego spełnienia obowiązku informacyjnego powinny być: jasność informacji, przejrzystość oraz dostępność.

Analogiczny obowiązek informacyjny wynikający z tego samego przepisu będzie dotyczył kryteriów wyszukiwania oraz pozycjonowania produktów na stronie sprzedawcy. Portale często używają bowiem niejasnych określeń takich, jak „najtrafniejsze”, co nie zdradza precyzyjnie powodu uplasowania się produktu na danej pozycji. Dane o parametrach wyszukiwania powinny być łatwo dostępne na stronie internetowej sprzedawcy lub usługodawcy. Podobnie jak przy informacji dotyczącej sposobu weryfikowania opinii, wątpliwości organu budzi sposób informowania klientów poprzez przenoszenie informacji do oddzielnych podsekcji portalu.

Kolejny obowiązek informacyjny przewidziany w dyrektywie dotyczy informacji o statusie sprzedającego. Został on uregulowany poprzez wprowadzenie art. 12a do ustawy o prawach konsumenta. Portal musi poinformować klienta o możliwości zastosowania przepisów o ochronie praw konsumenta - w związku z tym platforma musi zweryfikować, czy osoba sprzedająca ma status przedsiębiorcy.

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta informuje, iż wdrażanie nowych regulacji jest stopniowe. Znaczna ilość sprzedawców i usługodawców stosuje się do wytycznych, lecz nie brakuje takich, którzy nie stosują się do zapisów dyrektywy lub robią to w sposób nieprawidłowy. UOKiK po kontrolach w branży e-commerce zapowiada także kontrole w stacjonarnych punktach usług i sprzedaży.

Kontakt

Karolina Korbecka, radca prawny / k.korbecka@axelo.pl
Patryk Ostrowski, prawnik / p.ostrowski@axelo.pl