Odrębny tryb postępowania z udziałem konsumentów

Ustawodawca planuje zrównoważyć szanse konsumentów w ich sporach sądowych z przedsiębiorcami. Najnowszy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (druk 2650) przewiduje wprowadzenie do k.p.c. nowego trybu odrębnego dla postępowań w sprawach konsumentów. W uzasadnieniu powyższego projektu wskazano, iż taka regulacja motywowana jest potrzebą zwiększenia ochrony praw konsumentów w sporach na wzór coraz bardziej rygorystycznych przepisów nakładanych przez Unię Europejską.

Projekt ustawy przewiduje zmiany w trybie rozpoczynania oraz przebiegu toczących się postępowań pomiędzy konsumentem oraz przedsiębiorcą - niezależnie od tego, która ze stron spór rozpoczęła; dotyczy to także sytuacji, w której przedsiębiorca będący stroną postępowania zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej.

Ważną zmianą mającą na celu usprawnienie postępowań oraz ograniczenie kosztów, które musiałby ponieść konsument w związku z realizacją prawa do obrony swoich praw, są doprecyzowane przepisy dotyczące właściwości miejscowej Sądów. Sprawy, w których stroną jest konsument, będą mogły zostać wytoczone przed Sądem właściwym dla miejsca jego zamieszkania.

Projektodawca, by zapewnić pełną profesjonalność w działaniu przedsiębiorcy, nałożył na niego szereg obowiązków procesowych takich jak wymóg powołania twierdzeń i dowodów w pozwie lub w odpowiedzi na pozew. Ponadto, jeżeli przedsiębiorca uchybi temu obowiązkowi, uprawdopodobnić musi, iż powołanie danego dowodu jest niemożliwe, natomiast w przypadku odpadnięcia przeszkody uniemożliwiającej przedstawienie dowodu przedsiębiorca ma termin dwóch tygodni na jego przedstawienie, pod rygorem pominięcia. Kolejnym zapożyczeniem z aktualnego działu k.p.c. o postępowaniach w sprawach gospodarczych jest wymóg próby polubownego rozwiązania sporu, którego adresatem jest przedsiębiorca. W przypadku gdy okaże się, że przedsiębiorca przyczynił się do zbędnego wytoczenia powództwa lub wadliwego określenia przedmiotu sporu, Sąd ma możliwość obciążyć go kosztami postępowania w części lub w całości. Co więcej, w uzasadnionych przypadkach te koszty mogą zostać podwojone.

Podsumowując, proponowany przez rząd projekt nowelizacji ustawy w znacznym stopniu wzmacnia pozycję konsumenta oraz podejmuje próbę eliminacji sytuacji, w której nierzetelny przedsiębiorca korzysta ze swojej uprzywilejowanej pozycji i wymusza na konsumencie podjęcie drogi sądowej. Z kolei w przypadku gdy to konsument będzie stroną inicjującą sprawę sądową, zostanie on wyposażony w szereg przywilejów, które pozwolą w sposób szybszy oraz mniej skomplikowany na osiągnięcie celu postępowania.