Specustawa a legalizacja pobytu i otwarcie rynku pracy

03.03.2022 | PRAWO PRACY I UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE

Rząd w trybie ekspresowym pracuje nad projektem specustawy mającej na celu m.in. umożliwienie uchodźcom z Ukrainy podjęcie pracy w Polsce bez przechodzenia długotrwałej procedury związanej z uzyskaniem stosownego zezwoleniem. Obowiązujące, polskie przepisy w sprawie zatrudnienia cudzoziemców zakładają, iż obywatele państw spoza UE muszą uzyskać legalizację zatrudnienia (np. zarejestrowane oświadczenie o powierzeniu pracy lub zezwolenie na pracę) a dodatkowo - o ile nie mają ważnej podstawy pobytowej w Polsce - również legalizację pobytu (np. zezwolenie na pobyt czasowy).

W związku z trwającą sytuacją wojny za naszą wschodnią granicą oraz masowym napływem uchodźców, bezsprzecznym jest fakt potrzeby wdrożenia rozwiązań systemowych mających na celu stworzenie szczególnej regulacji prawnej zapewniającej cudzoziemcom doraźną podstawę prawną do legalnego pobytu. Stąd inicjatywa przedmiotowej specustawy.

Projekt rządowy ma dotyczyć przede wszystkim obywateli Ukrainy, którzy z powodu działań wojennych wyjechali z kraju posiadając stosowne uprawnienie wjazdowe na terytorium Polski. Przewiduje on m.in. ustanowienie szczególnej podstawy prawnej dla uznania za legalny pobyt cudzoziemców – uchodźców wojennych z Ukrainy - w okresie 18 miesięcy od wjazdu na terytorium RP.

Podkreślić jednak należy, że rozwiązaniami ustawy objęci będą nie tylko obywatele Ukrainy, ale także osoby posiadające obywatelstwo inne niż ukraińskie lub bezpaństwowcy zamieszkujący na stałe na terytorium Ukrainy, którzy wjechali do Polski bezpośrednio z terytorium Ukrainy, w związku z prowadzonymi tam działaniami wojennymi. Osoby te nie będą musiały składać wniosków i starać się o status uchodźcy, a jedynym potwierdzeniem statusu uchodźcy będzie stempel w paszporcie z datą przybycia na terytorium RP lub innym dokumencie podróży, jaki dana osoba przy sobie miała. Przepisy mają dotyczyć wszystkich tych, którzy przekroczyli granicę z Ukrainą od 24 lutego 2022 r. do dnia określonego w późniejszym rozporządzeniu Rady Ministrów.

Zwracamy uwagę, że szczególna procedura będzie dotyczyła jednak jedynie cudzoziemców, którzy zadeklarują, że chcą pozostać w Polsce. Ponadto, ww. projektowane regulacje prawne nakładają na cudzoziemca obowiązek wystąpienia do Straży Granicznej z wnioskiem o umieszczenie odcisku stempla lub wydanie zaświadczenia nie później niż w terminie 30 dni następujących po okresie legalnego pobytu na terytorium RP wynikającego z posiadanego dokumentu, który posłużył do wjazdu na terytorium Polski, lub po okresie pobytu na tym terytorium, na który komendant placówki Straży Granicznej zezwolił na podstawie art. 32 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach. Odcisk stempla nie będzie jednak uprawniał do przekraczania zarówno granic zewnętrznych, jak i wewnętrznych strefy Schengen.

Uproszczona legalizacja pobytu dedykowana jest przede wszystkim umożliwieniu obywatelom Ukrainy swobodnego dostępu do polskiego rynku pracy. W przypadku chęci zatrudnienia ww. uchodźcy, polski pracodawca nie będzie musiał już posiadać np. zarejestrowanego, przez właściwy PUP, oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi lecz wystarczyć będzie powiadomienie właściwego PUP - za pośrednictwem systemu teleinformatycznego praca.gov.pl - o fakcie o powierzenia pracy danemu cudzoziemcowi na okres do 24 miesięcy.

Specustawa przewiduje również, iż uchodźcy będą korzystali z takich samych rozwiązań jak ubezpieczeni w Polsce (m.in. bezpłatny dostęp do publicznej służby zdrowia), w tym ze świadczeń w ramach ubezpieczenia m.in. świadczeń rodzinnych.

Zaznaczmy jednak, że prezentowane Państwu zmiany są na etapie projektu legislacyjnego, który najprawdopodobniej ma wejść w życie w najbliższych dniach. Nie ma jednak pewności, że ww. założenia nie zostaną zmodyfikowane lub całkowicie pominięte w opublikowanym teście specustawy.

Jeżeli potrzebują Państwo dodatkowych informacji w niniejszym temacie, prosimy o bezpośredni kontakt z biurem kancelarii. Dodatkowo zachęcamy do śledzenia naszych portali w mediach społecznościowych, gdzie na bieżąco sygnalizujemy najważniejsze zmiany w prawie.