Prawo pracy: nowe zasady w wypowiedzeniach i urlopach

2 sierpnia 2022 r. mija termin transpozycji Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów. Przypominany, że ww. Dyrektywa służy zwiększeniu uczestnictwa kobiet w rynku pracy i zapewnieniu lepszego podziału obowiązków opiekuńczych między mężczyzn i kobiety. Dyrektywa przewiduje indywidualne prawa związane z urlopem ojcowskim, urlopem rodzicielskim i urlopem opiekuńczym, w tym m.in. prawo urlopu na zapewnienie osobistej opieki lub wsparcia krewnemu lub osobie zamieszkującej z pracownikiem w tym samym gospodarstwie domowym (np. dziecku, rodzicom, czy parterowi/partnerce).

Zgodnie z Dyrektywą pracownicy posiadający dzieci do co najmniej ośmiu lat oraz opiekunowie powinni mieć również prawo do występowania z wnioskiem o elastyczną organizację pracy w celu sprawowania opieki. Taka organizacja pracy obejmuje wykorzystanie pracy zdalnej, elastycznych rozkładów czasu pracy lub zmniejszenie wymiaru czasu pracy.

W zawiązku z powyższym w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej trwają uzgodnienia dostosowującej ww. przepisy dyrektywy do polskiego porządku prawnego i przewidują m.in. 

• Dodatkowe dziewięć tygodni płatnego urlopu rodzicielskiego, które  w praktyce  będą zagwarantowane dla ojca dziecka. Skrócony zostanie jednak okres, w którym mężczyzna może skorzystać z urlopu ojcowskiego - z 24 do 12 miesięcy od dnia urodzenia dziecka.
• Wszystkie osoby zatrudnione na umowę o pracę otrzymają prawo do pięciu dni bezpłatnego urlopu opiekuńczego, który będzie służył osobistej opiece nad dziećmi, rodzicami, małżonkiem lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, jeśli wymagają oni znacznego wsparcia z poważnych względów medycznych.
• Pracownicy zyskają też dwa dni w roku kalendarzowym (albo alternatywnie 16 godzin) zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej, w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika, które to dni będą płatne w wysokości 50% ustalonej stawki wynagrodzenia (dziennej lub godzinowej).
• Ponadto, wszyscy zatrudnieni nabędą prawo do pięciu dni bezpłatnego urlopu opiekuńczego, w trakcie którego będą mogli zajmować się niesamodzielnymi członkami rodziny, np. dziadkami.
• W razie nagłego wypadku lub choroby każdy pracownik będzie mógł też skorzystać z dwóch dni zwolnienia z pracy, za które otrzyma połowę wynagrodzenia.

Rząd zakłada również wydłużenie urlopu rodzicielskiego o dwa miesiące (z 32 do 41 tygodni), który zgodnie z unijnymi przepisami, przez co najmniej dwa miesiące będzie przysługiwał każdemu z rodziców bez możliwości przeniesienia na drugiego z opiekunów. Zasiłek macierzyński za cały wymiar urlopu rodzicielskiego będzie wynosił 70 proc. podstawy wymiaru. Jeśli jednak pracownica złoży wniosek o udzielenie takiego urlopu nie później niż 21 dni po porodzie, miesięczny zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego wyniesie 81,5 proc. podstawy wymiaru zasiłku. Za okres dziewięciu tygodni (przewidzianych dla ojca dziecka) ojcu będzie przysługiwał zasiłek w wysokości 70 proc. podstawy wymiaru.

Zmienione mają zostać również zasady wypowiadania umów pracownikom tzn. oświadczenie o wypowiedzeniu umowy przez pracodawcę będzie musiało zawierać uzasadnienie także wtedy, gdy rozwiązana ma zostać umowa na czas określony.

Zmiany są, jak zaznaczyliśmy na początku, dopiero na etapie uzgodnień i projektów w resorcie pracy, stąd nie należy traktować ich jako wiążące, gdyż w każdej chwili mogą ulec zmianom.

Zachęcamy również do bieżącego monitorowania naszych mediów społecznościowych, gdzie na bieżąco informujemy o nowościach w prawie pracy i ubezpieczeniach społecznych. Jeżeli potrzebują Państwo szczegółowych informacji w ww. temacie, prosimy o bezpośredni kontrakt z biurem AXELO.

Kontakt

Justyna Gunia, radca prawny / E: j.gunia@axelo.pl

Katarzyna Bielańska, aplikant radcowski / E: k.bielanska@axelo.pl