Nadchodzi termin do udzielenia pracownikom zaległych urlopów

02.09.2022 | PRAWO PRACY I UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE

Przypominamy, że zbliża się termin w zakresie obowiązku pracodawcy do udzielenia zaległych urlopów wypoczynkowych. Jeżeli do 31 grudnia pracownik nie wykorzysta urlopu za dany rok, to z dniem 1 stycznia kolejnego roku urlop ten stanie się urlopem zaległym, który pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikowi w terminie określonym w art. 168 Kodeksu pracy, czyli do 30 września następnego roku.

Sytuacje, w których może dojść do powstania zaległości urlopowych wymienia Kodeks pracy. Okolicznościami tymi są:

przesunięcie urlopu na wniosek pracownika lub z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy (art. 164 k.p.),
przesunięcie urlopu, jeżeli pracownik nie może rozpocząć urlopu w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy (art. 165 k.p.) - czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, odbywania ćwiczeń wojskowych pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie albo pełnienia służby w aktywnej rezerwie, przez czas do 3 miesięcy, urlopu macierzyńskiego,
niemożność wykorzystania urlopu z przyczyn wymienionych w art. 166 k.p.,
odwołanie pracownika z urlopu (art. 167 k.p.).

Tylko wymienione wyżej okoliczności usprawiedliwiają wykorzystanie urlopu w terminie późniejszym niż do końca danego roku kalendarzowego.

Urlopem zaległym może stać się nie tylko urlop przysługujący pracownikowi na mocy przepisów Kodeksu pracy, ale również urlop dodatkowy, do którego pracownik nabywa prawo na podstawie przepisów szczególnych, np. dodatkowy urlop przysługujący pracownikom niepełnosprawnym.

Należy pamiętać, że nieudzielanie pracownikowi niewykorzystanego urlopu w terminie określonym w art. 168 k.p. w większości przypadków (poza okolicznościami przewidzianymi w Kodeksie pracy powodującymi przesunięcie lub przerwanie urlopu - np. choroba pracownika) stanowić będzie wykroczenie przeciwko prawom pracownika, zagrożone karą grzywny od 1 000 zł do 30 000 zł.

Z tego też względu pracodawca powinien zadbać o to, aby pracownicy w odpowiednim terminie złożyli wnioski urlopowe w celu sporządzenia planu urlopów lub w przypadku braku planu urlopów, uzgodnili termin wykorzystania urlopu w drodze indywidualnego porozumienia. Należy pamiętać, że plan urlopów powinien obejmować cały urlop jakim dysponuje pracownik, a więc również urlop zaległy.

Częstym problemem z jakim spotykają się pracodawcy jest niechęć pracowników do wykorzystywania zaległych urlopów w terminie określonym w art. 168 k.p. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 stycznia 2006 r. (I PK 124/05) w tej kwestii stanął po stronie pracodawców, przyznając im prawo do wysłania pracownika na urlop zaległy nawet bez jego zgody.

Co również istotne, niezachowanie wskazanego terminu, a więc nieudzielenie pracownikowi urlopu za dany rok kalendarzowy do 30 września następnego roku, stanowi naruszenie obowiązujących przepisów, nie spowoduje to jednak utraty prawa do zaległego urlopu, z którego pracownik będzie mógł skorzystać aż do przedawnienia roszczenia o urlop. Roszczenia ze stosunku pracy przedawniają się z upływem 3 lat od dnia, w którym stały się wymagalne.