Wyższe kary za wykroczenia i przestępstwa przeciwko środowisku

W dniu 22 lipca 2022 r. Senat w całości przychylił się do projektu ustawy o  przeciwdziałaniu przestępczości środowiskowej. To największa nowelizacja od lat 90-tych przepisów pozwalających na walkę z przestępczością środowiskową. Teraz ustawa trafi do podpisu prezydenta.

Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania przestępczości środowiskowej zakłada podwyższenia kar za wykroczenia i przestępstwa przeciwko środowisku. Nowelizacja przewiduje zmiany przepisów polegające m.in. na:

1. Wprowadzeniu w przypadku skazania sprawcy za przestępstwo przeciwko środowisku, obligatoryjnego orzekania przez sąd nawiązki w wysokości od 10 tys. do 1 miliona złotych na rzecz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Obligatoryjna nawiązka będzie miała zastosowanie także do przestępstw z narażenia. W przypadku, gdy przestępstwo zostanie popełnione nieumyślnie, nawiązka będzie orzekana fakultatywnie. Uzyskane środki mają posłużyć do usuwania skutków działalności przestępczej oraz zasilą programy ekologiczne mające na celu poprawę jakości powietrza lub wody w Polsce;
2. Podniesieniu kary za spowodowane zniszczenia w świcie roślinnym lub zwierzęcym w znacznych rozmiarach. Za czyny takie grozić będzie kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Zmiany wprowadzają dodatkowo warunek odpowiedzialności podmiotów zbiorowych (np. spółek), niezależnie od uprzedniego wydania wyroku albo orzeczenia wobec osoby fizycznej (np. prezesa firmy). Obecnie obowiązujące przepisy uzależniają możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności za zanieczyszczenie środowiska podmiotu zborowego od uprzednio prawomocnego skazania osoby fizycznej;
3. Podwyższeniu kar za nielegalne składowanie, usuwanie, przetwarzanie, odzysk, unieszkodliwianie i transport odpadów, które może zagrażać życiu lub zdrowiu człowieka lub spowodować obniżenie jakości powietrza, powierzchni ziemi lub zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym. Grozić będzie za to kara pozbawienia wolności do roku do lat 10;
4. Zwiększeniu kary za przywożenie z zagranicy lub wywożenie za granicę odpadów niebezpiecznych bez wymaganego zgłoszenie lub zezwolenia albo wbrew jego warunkom.W takim wypadku grozić będzie za to kara pozbawienia wolności od 2 do 12 lat;
5. Obowiązkowym wykluczeniu z procesu udzielenia zamówienia przez podmioty publiczne wykonawców, którzy zostali prawomocnie skazani za umyślne przestępstwo przeciwko środowisku;
6. Ustanowieniu nowego wymiaru kary pozbawienia wolności od roku do lat 5 za czyn polegający na niszczeniu albo uszkadzaniu na terenie objętym ochroną roślin lub zwierząt powodujący istotną szkodę;
7. Podwyższeniu ulegnie także minimalna stawka grzywny za zaśmiecanie miejsc publicznych, np. ulic. Nie będzie mogła ona być niższa niż 500 zł, maksymalnie zaś wynieść może 5 tys. złotych. Ustawa przewiduje także możliwość orzeczenia przez sąd obowiązku przywrócenia zaśmieconego miejsca do stanu poprzedniego;
8. Podwyższenie maksymalnej stawki kary grzywny za usuwanie roślinności przez wypalanie gruntów rolnych, obszarów kolejowych, pasów przydrożnych, trzcinowisk lub szuwarów do 30 tys. zł;
9. Zwiększeniu kompetencji Inspektorów Ochrony Środowiska, poprzez umożliwienie im prowadzenia czynności polegających na:

• obserwowaniu i rejestrowaniu przy użyciu środków technicznych, w tym technik satelitarnych i bezzałogowych statków powietrznych, obrazu zdarzeń oraz dźwięku towarzyszącego tym zdarzeniom,
• gromadzeniu i zabezpieczaniu dowodów popełnienia przestępstwa lub wykroczenia,
• dokonywaniu oględzin dostępnych publicznie pomieszczeń i innych miejsc bez konieczności przedniego okazywania legitymacji.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska wskazuje, że zmiana przepisów jest reakcją na zauważalny w ostatnich latach wzrost liczby przestępstw przeciwko środowisku. Rośnie też liczba pożarów miejsc gromadzenia odpadów. Resort przekonuje, że praktyka stosowania dotychczasowych przepisów pokazuje, iż obecne sankcje karne są niewystarczające i nie powstrzymują sprawców przed popełnianiem przestępstw przeciwko środowisku.

Ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Kontakt

Sylwia Grzebyk, adwokat / s.grzebyk@axelo.pl