Zawieszenie członka zarządu sp. z o.o. a odpowiedzialność za zobowiązania spółki

W dniu 18 października 2023 r. Sąd Rejonowy w Toruniu - V Wydział Gospodarczy wydał ciekawy wyrok w sprawie o sygn. akt V GC 336/23, w którym wskazał, iż zawieszenie członka zarządu spółki z o.o. powoduje zwolnienie z odpowiedzialności tego członka m.in. w zakresie niezłożenia wniosku o upadłość.

We wskazanej sprawie wobec spółki toczyły się postępowania egzekucyjne, jednakże w czasie powstania zobowiązań przedmiotowej spółki Pozwany, który był jedynym członkiem zarządu, jak i prezesem, został zawieszony w pełnieniu funkcji i nie posiadał dostępu do dokumentacji finansowej spółki.

Wobec bezskutecznej egzekucji Powód wytoczył wobec Pozwanego postępowanie oparte na art. 299 § 1 KSH. Celem tego przepisu jest ułatwienie egzekwowania zobowiązań spółek z o.o, gdyż w przypadku, gdy postępowanie egzekucyjne prowadzone wobec spółki z o. o. okaże się bezskuteczne, Wierzycielowi przysługuje roszczenie względem członków zarządu spółki, którzy za jej zobowiązania odpowiadają solidarnie. W ujęciu praktycznym oznacza to, że aby wytoczyć powództwo we wskazanym wyżej trybie, Wierzyciel spółki z o. o. musi posiadać tytuł wykonawczy oraz postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego. Należy zaznaczyć, iż w takim postępowaniu Wierzyciel może żądać nie tylko wierzytelności wynikających z tytułu wykonawczego, ale również kosztów bezskutecznej egzekucji.

W stanie faktycznym ww. sprawy rozpoznawanej przez Sąd Rejonowy w Toruniu ustalono, że zobowiązania spółki powstały, gdy Pozwany był członkiem zarządu i to na nim spoczywał ciężar wykazania, że nie jest on za nie odpowiedzialny. Zgodnie z art. 299 § 2 KSH członek zarządu może uwolnić się od odpowiedzialności po wykazaniu poniższych faktów:

• we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu,
• niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy,
• pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody.

Pozwany powołał się na przesłankę wymienioną w lit. b). i podniósł, że przed powstaniem zobowiązań został on zawieszony jako prezes zarządu spółki. Pozwany ze względu na trudną sytuację rodzinną został zawieszony przez uchwałę wspólników, będących jednocześnie prokurentami, a następnie Pozwany został z tej funkcji odwołany. W związku z zawieszeniem w pełnieniu funkcji prezesa zarządu, przejęciem prowadzenia spraw spółki przez prokurentów oraz brakiem dostępu do aktualnych danych finansowych spółki, Pozwany nie mógł wiedzieć, że stała się ona niewypłacalna.

Sąd przyznał rację stanowisku Pozwanego uznając, że zawieszenie funkcji pozbawia prawa do reprezentacji spółki, prowadzenia spraw i w związku z tym pozbawia prawa uczestnictwa w posiedzeniach zarządu oraz dostępu do dokumentów, a co za tym idzie, nie można przypisywać odpowiedzialności osobie, która nie ma realnego wglądu w stan finansowy spółki. Sąd wskazał, że zawieszony członek zarządu ma jedynie prawo, a nie obowiązek złożenia wniosku o upadłość spółki z o. o., co robi jedynie w imieniu własnym, gdyż nie może jej reprezentować. Dlatego też Sąd oddalił Powództwo. W naszej ocenie, powyższe stanowisko Sądu jest słuszne i świadczy o interpretacji przesłanek egzoneracyjnych wymienionych w art. 299 k.s.h. z uwzględnieniem realiów sprawy, ponieważ w sytuacji, w której członek zarządu zostaje zawieszony w prawach, trudno wymagać od niego, aby miał wiedzę o rzeczywistej sytuacji i kondycji finansowej spółki.

Wyrok Sądu Rejonowego w Toruniu - V Wydział Gospodarczy z dnia 18 października 2023 r., V GC 336/23