Nowe możliwości w zakresie reorganizacji spółek

W dniu 18 kwietnia 2023 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez Ministra Sprawiedliwości. Po wejściu w życie przewidzianych w projekcie zmian, do Kodeksu spółek handlowych wprowadzone zostaną nowe rozwiązania w zakresie dokonywania transgranicznego przekształcenia, podziału i łączenia spółek. Zmiany mają na celu implementację do polskiego porządku prawnego dwóch dyrektyw unijnych (nr 2019/2121 oraz nr 2019/1151).

Nowelizacja zakłada wprowadzenie do polskiego porządku prawnego nowych rodzajów reorganizacji transgranicznych oraz nowych typów reorganizacji krajowych (uproszczone połączenie oraz podział przez wyodrębnienie). Przewidziane jest również wprowadzenie środków ochrony dla podmiotów, których interesy mogłyby zostać naruszone w wyniku transgranicznego przekształcenia, podziału lub połączenia, tj. pracowników, wierzycieli i wspólników.

Nowe rodzaje operacji transgranicznych

Projektowane regulacje przewidują wprowadzenie do polskiego porządku prawnego nowych typów reorganizacji:

• Transgraniczne przekształcenia spółek (przeniesienie siedziby poza Polskę)

W wyniku wejścia w życie nowych regulacji, polskie spółki kapitałowe oraz spółka komandytowo-akcyjna będą mogły dokonać przekształcenia, w ramach którego przyjmą formę prawną spółki innego państwa EOG i tam przeniosą (co najmniej) swoją siedzibę statutową. W rezultacie, spółka zachowa swoją osobowość prawną przyznaną jej na mocy prawa polskiego i, co do zasady, wszystkie dotychczasowe prawa i obowiązki.

Aktualnie, decyzja o przeniesieniu siedziby polskiej spółki do innego państwa oznacza jej likwidację w Polsce, co powoduje konieczność założenia nowej spółki za granicą i przeniesienia tam działalności w trybie aportu przedsiębiorstwa lub połącznia transgranicznego.

• Transgraniczne podziały spółek

Nowe regulacje przewidują, że polskie spółki kapitałowe oraz spółki kapitałowo-akcyjne będą mogły podzielić się poprzez wyodrębnienie wprost nowej spółki lub spółek z siedzibą w EOG.
Podział będzie mógł przyjąć dowolną z form znanych dla podziałów krajowych, w tym także nową formę podziału przez wyodrębnienie. Podział transgraniczny będzie mógł polegać na przeniesienia majątku spółki dzielonej wyłącznie na nowo zawiązane spółki.

• Nowy typ podziału przez wyodrębnienie

Podział będzie polegał na przeniesieniu części majątku spółki dzielonej na spółkę lub spółki (istniejące lub nowo zawiązane) w zamian za akcje lub udziały, które zostaną objęte bezpośrednio przez spółkę dzieloną (a nie – jak w przypadku innych typów podziału – przez wspólników lub akcjonariuszy spółki dzielonej). Spółki będą więc mogły w uproszczonym trybie wyodrębniać spółki-córki.

• Uproszczona forma połączenia (zarówno krajowego jak i transgranicznego)

Zgodnie z nowelizacją, uproszczona forma połączenia będzie możliwa w przypadku, gdy jeden wspólnik (akcjonariusz) posiada w sposób bezpośredni lub pośredni wszystkie udziały (akcje) w łączących się spółkach. Połączenie nie będzie wymagać podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej i ponoszenia związanych z tym kosztów.

Uproszczona formuła będzie dostępna także, gdy wspólnicy (akcjonariusze) łączących się spółek posiadają udziały (akcje) w tej samej proporcji we wszystkich łączących się spółkach.

Kontrola legalności operacji transgranicznych

Nowelizacja wprowadza rozszerzenie zakresu kontroli legalności operacji transgranicznych w postaci instytucji wydawania zaświadczenia o zgodności takiej operacji z prawem polskim - obowiązkiem zarządu będzie złożenie do sądu rejestrowego wraz z wnioskiem o wydanie zaświadczenia o zgodności z prawem polskim reorganizacji, wniosku do właściwego organu podatkowego o wydanie o niej opinii.

Kontrola zgodności z prawem operacji transgranicznej będzie miała charakter interdyscyplinarny, obejmujący kwestie: rejestrowe, podatkowe, pracownicze i karne. W wyniku zmian, w badanie zgodności nie będzie zaangażowany wyłącznie sąd rejestrowy, lecz również inne wyspecjalizowane organy, m.in. podatkowe. Zmiana ta z pewnością wydłuży już i tak czasochłonną procedurę połączeń transgranicznych, dodatkowo ją komplikując.

Ochrona wierzycieli, pracowników i wspólników mniejszościowych

Projekt przewiduje ponadto poszerzone mechanizmy ochronne poszczególnych grup, których interesy mogą być bezpośrednio związane z planowaną operacją transgraniczną, tj. wierzycieli, pracowników czy wspólników mniejszościowych. Nadano im nowe uprawnienia oraz udzielono możliwości zabezpieczenia swoich interesów w toczącym się postępowaniu transgranicznym, znacząco wpływając na proces oraz obowiązki transformującej się spółki.

Celem wprowadzanych zmian jest ułatwienie spółkom prowadzenia działalności na rynku wewnętrznym UE oraz zwiększenie konkurencyjności polskich podmiotów, jednakże niektóre wprowadzone mechanizmy mogą w istocie wydłużyć planowane reorganizacje transgraniczne, przy szerokim zapewnieniu ochrony podmiotów bezpośrednio zainteresowanych trwającym procesem.

Nowe rozwiązania planowo wejdą w życie w dniu 01 sierpnia 2023 r., o czym oczywiście będziemy informować odrębnie.

Jeśli są Państwo zainteresowani transgranicznymi reorganizacjami, zapraszamy do kontaktu — nasi doradcy chętnie udzielą dodatkowych informacji oraz pomogą w opracowaniu i wdrożeniu dopasowanych rozwiązań prawno-podatkowych.