Umowa sponsorska z gminą a ustawa o finansach publicznych

W dniu 5 grudnia 2023 r. Regionalna Izba Obrachunkowa w Kielcach zajęła stanowisko w sprawie prowadzonej pod znakiem WI.54.61.2023, zgodnie z którym gmina nie może zawierać umów sponsorskich z przedsiębiorcami.

We wskazanej sprawie gmina rozważała zawarcie umowy sponsoringu z prywatnym przedsiębiorstwem, a jej przedmiotem miało być przekazanie gminie środków finansowych przez sponsora w związku z jubileuszem wydania przywileju lokacyjnego miasta. W planach gminy było wydanie środków na wykonanie muralu na budynku gminnym. Natomiast sponsor otrzymałby możliwość umieszczenia logotypu na tym muralu oraz ewentualnie, na projektach graficznych i materiałach promocyjnych gminy (na stronie internetowej gminy), a także opcję wymienienia nazwy sponsora w oficjalnych komunikatach prasowych i telewizji kablowej i możliwość prezentacji firmy podczas miejskich imprez i wydarzeń kulturalnych.

W orzecznictwie sądowym wskazuje się, że umowa sponsorska bywa określana jako umowa nienazwana, konsensualna, dwustronnie zobowiązująca, odpłatna i wzajemna. Umowa ta może łączyć cechy umów nazwanych, takich jak chociażby umowa darowizny, zlecenie i inne. Stąd też szczególnie istotne jest ustalenie w okolicznościach konkretnego wypadku, jaki był cel umowy i funkcja świadczeń stron.

W przypadku umów zawieranych przez jednostki samorządu terytorialnego swoboda umów podlega jednak ograniczeniom z uwagi na zapisy zawarte w innych aktach prawnych, albowiem wszelkie zdarzenia ekonomiczno-finansowe muszą znaleźć odzwierciedlenie w budżecie jednostki samorządu terytorialnego.

Podstawą gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego w danym roku budżetowym jest uchwała budżetowa. Zgodnie z art. 212 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych uchwała budżetowa określa m. in.:

• łączną kwotę planowanych dochodów i wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego, z wyodrębnieniem dochodów oraz wydatków bieżących i majątkowych,

• kwotę planowanego deficytu albo planowanej nadwyżki budżetu jednostki samorządu terytorialnego wraz ze źródłami pokrycia deficytu albo przeznaczenia nadwyżki budżetu jednostki samorządu terytorialnego,

• łączną kwotę planowanych przychodów i rozchodów budżetu jednostki samorządu terytorialnego,

• limit zobowiązań z tytułu zaciąganych kredytów i pożyczek oraz emitowanych papierów wartościowych, a także zobowiązań zaliczanych do tytułu dłużnego,

• kwotę wydatków na spłatę przypadających w danym roku budżetowym, zgodnie z zawartą umową, wymagalnych zobowiązań z tytułu udzielonych przez jednostkę samorządu terytorialnego poręczeń i gwarancji,

• szczególne zasady wykonywania budżetu jednostki samorządu terytorialnego w roku budżetowym, wynikające z odrębnych ustaw,

• uprawnienia jednostki pomocniczej do prowadzenia gospodarki finansowej w ramach budżetu gminy,

• inne postanowienia, których obowiązek zamieszczenia w uchwale budżetowej wynika z postanowień organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego.

Gospodarka finansowa tych jednostek oparta jest o operacje finansowe, które muszą mieć odzwierciedlenie w budżecie.

Środki ze sponsoringu nie należą do katalogu źródeł finansowania gmin i brak jest możliwości zaplanowania w budżecie środków z umów sponsoringu. Nie wydaje się zatem prawnie dopuszczalne zawieranie przez gminę umów sponsoringu z obopólnymi korzyściami ekonomicznymi, które nie mają odzwierciedlenia w pozycjach budżetu.

Podkreślenia wymaga, że zadaniami użyteczności publicznej są zadania własne gminy, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. Natomiast usługi sponsoringu, których celem jest podniesienie renomy sponsora i zwiększenie jego popularności na rynku lokalnym, wykraczają poza zadania użyteczności publicznej.

Podsumowując, gmina nie może angażować się w umowy sponsorskie, w których promowany będzie przedsiębiorca, bowiem sfera ta wykracza poza zadania gminy o charakterze użyteczności publicznej.