Nowelizacja ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych

W dniu 28 września 2023 r. weszła w życie ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (procedowana jako druk 3216), która wprowadza także zmiany w zakresie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Nowym przepisem, który został wprowadzony, jest art. 13 f. ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, zgodnie z którym ustawodawca zakłada wprowadzenie nowej opłaty stałej w wysokości 1 000 złotych za złożenie dokumentu w sprawach dotyczących uznanie za nieważną czynności prawnej dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli. Warunkiem jest, aby wartość przedmiotu sporu lub wartość przedmiotu zaskarżenia przekraczała 20 000 złotych, a jednocześnie roszczenie wierzyciela wobec dłużnika zostało potwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu, orzeczeniem sądu polubownego, zatwierdzeniem wykonalności przez sąd, ugodą przed sądem lub sądem polubownym, albo ugodą z mediatorem zatwierdzoną przez sąd. Jest to analogiczne rozwiązanie, jak w przypadku art. 13 b. wskazanej wyżej ustawy, który opisuje opłatę stałą w sprawach o roszczenia wynikające z uchwalenia planu miejscowego.

Nowelizacja zmienia także art. 19 ust. 3 pkt 3 poprzez zmianę zasad opłaty wniosku o zawezwanie do próby ugodowej w sprawach o prawa niemajątkowe. Od dnia wejścia w życie powyższego przepisu wskazany wniosek będzie podlegał piątej części opłaty, jednak nie mniej niż 100 zł. Mając na uwadze powyższe, zauważyć można, iż ustawodawca doprecyzował wskazany artykuł w zakresie spraw o prawa niemajątkowe oraz została wprowadzona opłata minimalna w wysokości 100 zł.

Nowelizacja wprowadza także art. 23a, którego zadaniem jest sprecyzowanie zasad uiszczania opłaty od wniosku o zawezwanie do próby ugodowej w sprawach o prawa majątkowe. Zgodnie z przytoczonym artykułem wskazana wyżej opłata wynosi 120 zł w przypadku, gdy wartość przedmiotu sporu nie przekracza 20 000 zł, natomiast w przypadku przekroczenia powyższej kwoty opłata zostaje podniesiona do 300 zł.

Jedną z najważniejszych zmian wprowadzonych do omawianej ustawy jest nowelizacja wysokości opłaty od wniosku o doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem. Dotychczasowe regulacje ustanawiały opłatę na poziomie stałym w kwocie 100 zł w każdym przypadku, jednakże nowelizacja wprowadza modyfikację art. 25b ust. 2, który stanowi, iż jeżeli wniosek został złożony w zakresie uzasadnienia orzeczenia, którego przedmiotem nie jest istota sprawy, opłata od tego wniosku wynosi 30 zł.

Ustawodawca wprowadził również modyfikację dotyczącą opłaty podstawowej i stosunkowej w sprawach z zakresu prawa pracy. Został wprowadzony art. 35 ust 1, który stanowi, iż od pracodawcy pobiera się opłatę podstawową wyłącznie od apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej oraz skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem. Jednakże w sprawach, w których wartość przedmiotu sporu przekracza 50 000 zł - od wartości przedmiotu sporu, zarówno od pracownika jak i pracodawcy, pobiera się opłatę od apelacji w wysokości opłaty stałej ustalanej według wartości przedmiotu sporu (lub zaskarżenia), na zasadach przewidzianych w art. 13 omawianej ustawy.

Podsumowując, wprowadzone zmiany można ocenić jako w większości korzystne. Wzrost opłat sądowych związanych z wnioskami o przeprowadzenie próby ugodowej, wprowadzony w ramach wcześniejszej nowelizacji ustawy o kosztach, znacznie zmniejszył zainteresowanie stron do skorzystania z tego instrumentu. Częściowe powroty do wcześniej obowiązujących regulacji mogą odmienić ten niekorzystny trend. Również uzasadnione jest zmniejszenie opłat sądowych związanych z wnioskami o doręczenie orzeczeń wraz z uzasadnieniem. Niemniej jednak sposób sformułowania przepisów dotyczących tego zagadnienia może budzić pewne obawy. W praktyce rozstrzygnięcie, które postanowienia uznaje się za wydane „co do istoty sprawy”, może stanowić pewne problemy interpretacyjne.