Kary za bezprawne działanie nie są kosztem uzyskania przychodu

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Mając wątpliwości co do interpretacji powyższego przepisu Spółka będąca producentem artykułów gospodarstwa domowego wystąpiła z wnioskiem o indywidualną interpretację w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu, wydatków poniesionych z tytułu zawarcia porozumienia, w którym zobowiązała się, że nie będzie produkować, reklamować ani sprzedawać towaru, gdziekolwiek na świecie.

Zawarte porozumienie było wynikiem wyroku sądu włoskiego, który orzekł o naruszeniu praw dotyczących wzoru wspólnotowego przyznanego spółce konkurencyjnej oraz zakazał tym samym wnioskodawcy produkcji oraz dalszej sprzedaży tych produktów, jak również ustalił karę za każde pojedyncze naruszenie zakazu. Przedsiębiorca wskazywał przy tym, iż przedmiotowe porozumienie zawiera w celu zmniejszenia należności, które wobec niego zasądzono oraz z zamiarem uniknięcia ewentualnych sporów w przyszłości. W ocenie spółki nie sposób twierdzić, że sam fakt naruszenia pewnych regulacji prawnych pozbawia dany wydatek związku z przychodem. Związek ten kształtują bowiem, co do zasady, czynniki ekonomiczne, a nie zgodność postępowania z postulowanymi w tym zakresie standardami. Spółka nie została we wskazanych okolicznościach zobowiązana do wycofania z rynku wyrobów już sprzedanych - otrzymała prawo do sprzedaży posiadanego zapasu oraz zachowała prawo do zysku z ich sprzedaży.

Mimo tak przedstawionej argumentacji organ uznał stanowisko podatnika za negatywne, wskazując przy tym, iż wnioskodawca poniósł wydatek mający na celu ochronę interesów właściciela wzoru, a nie samego siebie. W związku z tym wydatek z tego tytułu nie pozostawał w związku z uzyskiwanymi przychodami z działalności gospodarczej. Organ podatkowy podkreślił, iż w okolicznościach niniejszej sprawy należność wynikająca z zawartego porozumienia stanowi swoistą dolegliwość nałożoną na wnioskodawcę i winna być rozumiana jako skutek nieprzestrzegania przez niego norm prawnych, a nie cel służący uzyskaniu przychodu. Podsumowując swoje stanowisko Dyrektor KIS zaznaczył, że w orzecznictwie wielokrotnie podkreślano, iż strat i wydatków wynikających z zaniedbań oraz nieracjonalnych działań w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej podatnik nie może przerzucać na Skarb Państwa.

W związku z tym przedsiębiorca w niniejszej sprawie wywiódł skargę do WSA we Wrocławiu, który w wyroku z dnia 16.07.2019 r., sygn. akt: I SA/Wr 392/19 wskazał,  iż  ,,wbrew stanowisku organu wypłacona przez skarżącą kwota nie ma charakteru sankcji lub kary. Jest to odszkodowanie za bezumowne korzystanie z cudzej własności”. Z uwagi na co poniesiony wydatek nie został wyłączony z możliwości zaliczenia go do kosztów uzyskania przychodu na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT, a dodatkowo wskazane okoliczności jednoznacznie pozwalają przyjąć, że poniesienie go nastąpiło w celu zabezpieczenia źródła przychodów.

Pomimo korzystnego stanowiska WSA we Wrocławiu oraz na skutek skargi kasacyjnej złożonej przez Dyrektora KIS, Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 5 lipca 2022 r., sygn. akt: II FSK 3006/19 stwierdził, że poniesienie wydatków związanych z czynem bezprawnym nie może być kosztem uzyskania przychodu.

Kontakt

Wiktor Wójcik / w.wojcik@axelo.pl