Umowa franczyzy, choć w praktyce znana i powszechnie stosowana, dotychczas nie doczekała się szczególnego miejsca w polskim porządku prawnym. Próżno również szukać definicji franczyzy wśród regulacji krajowych.
Ta luka prawna, którą sukcesywnie wypełnia praktyka, została jednak dostrzeżona przez krajowego ustawodawcę. W Ministerstwie Sprawiedliwości trwają aktualnie prace nad przygotowaniem ustawy o franczyzie, która wprowadzić ma szereg regulacji w interesie tych przedsiębiorców, których działalność opiera się o ten model współpracy - w tym w szczególności franczyzobiorców, których interes ma być chroniony jako, niejednokrotnie, słabszej strony umowy.
Ministerstwo Sprawiedliwości wskazuje, że ustawa ma mieć charakter przede wszystkim probiznesowy i zapewnić ma równość uczestników rynku, a także stwarzać warunki do zdrowej konkurencji i ochrony przedsiębiorców.
Wśród najważniejszych postanowień ustawy wyróżnić należy:
- Wprowadzenie definicji franczyzy. Aktualnie, umowa franczyzy należy do kategorii tak zwanych umów nienazwanych. Wiąże się to z tym, że żaden przepis prawa nie wskazuje na jej elementy obowiązkowe, które nie mogą zostać zmodyfikowane przez strony. Do tej pory stosuje się do niej zasady ogólne wynikające z kodeksu cywilnego. Możliwość jej zawarcia wynika wprost z zasady swobody zawierania umów.
- Legalną definicję umowy franczyzy. Obecnie jest ona niejednolita i ma charakter jedynie umowny. Rozwiązanie to wykluczyć ma dotychczasową, swobodną interpretację dokonywaną przed sądem w razie sporu.
- Warunki znane przed podpisaniem umowy. W celu zapewnienia większej ochrony prawnej franczyzobiorców, ustawa nałożyć ma na franczyzodawcę obowiązek udostępniania dokumentu, zawierającego informacje związane z najistotniejszymi warunkami umowy na minimum 14 dni przed jej podpisaniem. Innowacją ma być w tym zakresie także specjalna aplikacja dla umów franczyzy, która pozwalałby na sprawdzenie, czy dana umowa nie wykracza poza dobre praktyki. Taki instrument miałby pozwolić na weryfikację, czy umowa spełnia odpowiednie standardy rynkowe.
- Równość stron umowy. Ustawa określać ma także zasady zakazu konkurencji, oraz kary związane z naruszeniem postanowień umowy. To co równie istotne - projekt zawiera szczegółowe rozwiązania dotyczące weksli in blanco, które stanowią powszechną formę zabezpieczenia roszczeń franczyzodawcy.
- Znak dobrej marki. Franczyzodawca stosujący się do przepisów ustawy oraz spełniający normy rynkowe będzie mógł liczyć na możliwość posługiwania się specjalnym oznaczeniem - znakiem dobrej marki, który informować będzie potencjalnych franczyzobiorców o spełnianiu najwyższych standardów. Rozwiązanie to będzie miało zdecydowany wpływ na renomę, oraz pozytywne postrzeganie marki, co przełożyć się może na liczbę zawieranych umów.
- Stworzenie sądu arbitrażowego. Przedstawiciele Ministerstwa rekomendują również stworzenie nowego sądu arbitrażowego, który zajmowałby się sporami związanymi z umową franczyzy. Projekt zawiera zasady postępowania przed sądem, a także skuteczność i zasady wykonywania wyroków przez niego wydanych. Zdaniem resortu sprawiedliwości usprawni to postępowanie w razie zaistnienia sporu, a także przyczyni się do możliwości kontynuowania dalszej współpracy stron. Ta zmiana budzi jednak najwięcej wątpliwości. Wskazuje się bowiem wśród przedstawicieli branży, że wprowadzenie instytucji sądu arbitrażowego dla tak szerokiej grupy potencjalnych uczestników procesów, wymaga gruntownej i czasochłonnej analizy pod kątem zasobów będących do dyspozycji organów publicznych, przy których sąd miałby działać, a w następnym kroku stworzenia koniecznych struktur i wdrożenia procedur.
Wszystkich franczyzobiorców i franczyzodawców zachęcamy do śledzenia postępu prac legislacyjnych i oceny ich wpływu na już ukształtowane w sferze praktycznej stosunki gospodarcze.
W przypadku pytań związanych z materią umów franczyzowych, zapraszamy do kontaktu.
Kontakt
Katarzyna Matyja, adwokat / k.matyja@axelo.pl
Maciej Cupryś / m.cuprys@axelo.pl
