Obowiązki przedsiębiorców związane z gospodarowaniem odpadami i opłatą produktową

Kierując się koniecznością zmniejszenia zużycia plastiku w środowisku, w 2023 r. znowelizowano przepisy dotyczące obowiązków przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej. Na mocy tej nowelizacji zobowiązano przedsiębiorców prowadzących jednostki handlu detalicznego, jednostki handlu hurtowego, jednostki gastronomiczne, oferujące produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, w których wydawane są żywność i napoje, do pobierania od użytkowników końcowych opłaty, zwanej „podatkiem od plastiku”. Obowiązkiem pobierania opłaty od użytkownika końcowego obciążeni zostali także przedsiębiorcy sprzedający napoje lub żywność za pomocą urządzenia vendingowego. Opłata pobierana będzie od opakowań takich, jak kubki (wraz z pokrywkami i wieczkami) na napoje oraz pojemniki na żywność wykonane z tworzyw sztucznych. Wprowadzenie obowiązku pobierania opłaty od użytkownika końcowego wiąże się także z prowadzeniem ewidencji liczby nabytych i wydanych użytkownikom końcowym opakowań jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych w danym roku kalendarzowym oraz odprowadzaniem pobranej od konsumentów opłaty do właściwego urzędu marszałkowskiego.

Opłata pobierana od użytkownika końcowego to nie jedyna opłata jaka została wprowadzona w znowelizowanych przepisach. Dodatkowa opłata związana będzie ze zbieraniem odpadów, ich uprzątnięciem i przetworzeniem. Opłata ta pobierana będzie od przedsiębiorców wprowadzających m.in. pudełka na żywność, paczki i owijki, kubki na napoje.

Przedsiębiorcy zostali obciążeni także obowiązkiem zapewnienia dostępności opakowań alternatywnych do opakowań jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, które mają zostać wytworzone z materiałów innych niż sztuczne.

Dodatkowe obowiązki, jakie powstały w związku z wprowadzeniem opłat, związane są z prowadzeniem dodatkowej dokumentacji, ewidencji nabytych i wydanych użytkownikom końcowym opakowań z tworzyw sztucznych oraz ewidencji tworzyw sztucznych objętych wymogiem finansowania kosztów ich zagospodarowania, czyli ich zbieraniem i uprzątnięciem. Ponadto, przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych takie, jak m.in. wyroby tytoniowe z filtrami, chusteczki nawilżane czy lekkie torby, mają obowiązek finansować publiczne kampanie edukacyjne mające na celu podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa.

Przedsiębiorcy, którzy nie dopełnią obowiązków na nich nałożonych mogą zostać obciążeni karą pieniężną. Kary przewidziane są za brak pobierania od użytkowników końcowych należnej opłaty, za brak dostępności alternatywnych opakowań czy za brak prowadzenia odpowiedniej ewidencji. Kary mogą zostać nałożone przez Inspekcję Handlową lub Inspektorat Ochrony Środowiska, a ich wysokość jest uzależniona od rodzaju niedopełnionego obowiązku.