Wstrzymywanie przedawnienia podatkowego przez organy

22.04.2021 | PODATKI

Już 17 maja 2021 r. Naczelny Sąd Administracyjny podejmie uchwałę, w której udzieli odpowiedzi na pytanie, czy sądy administracyjne mogą dokonywać kontroli celu, w jakim organ podatkowy wszczął postępowanie karnoskarbowe, i czy nie dopuścił się w tym zakresie nadużycia prawa.

Organy podatkowe mają prawo do wszczynania postępowania karnoskarbowego, jeżeli zaistnieją odpowiednie przesłanki ustawowe. Zdarzają się jednak sytuacje, że organ wszczyna postępowanie karnoskarbowe, w czasie którego przez długi czas nie podejmuje żadnych czynności procesowych wyłącznie w celu niedopuszczenia do przedawnienia.

Zgodnie bowiem z art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, z dniem wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania.

Możliwość kontroli takich działań organów przez sądy administracyjne budzi rozbieżności w orzecznictwie NSA. Zgodnie z pierwszą linią orzeczniczą, sądy administracyjne, rozpoznając skargi podatników na decyzje wymiarowe, mogą i powinny kontrolować, czy organ nie nadużył prawa, wykorzystując instrumentalnie art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej w celu zawieszenia biegu terminu przedawnienia. Naczelny Sąd Administracyjny posiada bowiem narzędzie, które umożliwia zweryfikowanie zastosowania art. 70 § 6 pkt 1 o.p., na gruncie przepisów Ordynacji podatkowej. Jest nią wyrażona w art. 121 o.p. zasada działania w zaufaniu do organów podatkowych.

Zgodnie natomiast z drugą linią orzeczniczą, sądy nie są uprawnione do badania, czy postępowania karnoskarbowe zostało wszczęte instrumentalnie.

Wniosek o zajęcie stanowiska w tej kwestii przez NSA złożył rzecznik małych i średnich przedsiębiorców, którego zadaniem kontrola przez sądy administracyjne instrumentalnego wszczynania postępowań karnoskarbowych ma kluczowe znaczenie dla weryfikacji działań administracji.