Ustalenie honorarium autorskiego przy zastosowaniu 50% KUP

Możliwość zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodu to rozwiązanie, z którego korzysta coraz większa ilość przedsiębiorców. Na podstawie art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, koszty uzyskania przychodu z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i  praw pokrewnych lub rozporządzania przez nich tymi prawami wynoszą 50% uzyskanego przychodu. Dzięki temu zmniejsza się wysokość zaliczki na podatek dochodowy oraz docelowo sam PIT, a wysokość wynagrodzenia netto pracownika wzrasta. Jest to zatem bardzo korzystna dla twórców (również świadczących pracę na podstawie umowy o pracę) forma opodatkowania.

Jednym z podstawowych elementów bezpiecznego stosowania 50% KUP jest kwestia metody wyliczenia honorarium, która wzbudza wiele wątpliwości i jest przedmiotem licznych sporów ze skarbówką oraz przedmiotem wniosków o wydanie indywidualnych interpretacji podatkowych.

Zgodnie z najnowszym wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 lutego 2023 r. (sygn. akt II FSK 1890/20) pracodawca może zastosować 50% koszty uzyskania przychodu także wtedy, gdy wypłaca twórcom co miesiąc wynagrodzenia w stałej kwocie, niezależnie od liczby utworów, do których prawa zostały przeniesione na jego rzecz.

Sprawa dotyczyła spółki będącej producentem gier komputerowych i ich wydawcą. W złożonym wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej wskazano, że proces tworzenia gier jest czasochłonny i uczestniczą w nim zespoły składające się z kilkuset osób. Ze względu na charakter prac, podwładni otrzymywali honorarium określone w stałej kwocie, nawet w miesiącach, w których nie następowało przeniesienie na nią prawa do żadnego utworu. Zdaniem spółki przy obliczaniu zaliczek na PIT od honorarium można zastosować 50% koszty uzyskania przychodu i to nawet za miesiące, w których nie zostały przeniesione na nią prawa do żadnego utworu. Z niniejszym stanowiskiem nie zgodził się jednak Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. W jego uznaniu nie można mówić o wyodrębnieniu honorarium autorskiego w sytuacji, kiedy pracownik otrzymuje stałe wynagrodzenie, bez względu na liczbę utworów, do których przeniósł prawa na pracodawcę. W praktyce oznacza to, że w takim przypadku wyłączona jest możliwość zastosowania 50% kosztów uzyskani przychodu – tylko jednoznaczne wyliczenie faktycznej wartości honorarium z tytułu rzeczywiście wykonanej pracy twórczej pozwala na zastosowanie podwyższonych kosztów.

Słusznie nie zgodził się z tym zarówno Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie jak i Naczelny Sąd Administracyjny. Jedynym bowiem warunkiem zastosowania niniejszego rozwiązania jest bycie twórcą w rozumieniu przepisów prawa autorskiego i otrzymanie wynagrodzenia w związku z korzystaniem z praw do utworu. Uzależnienie wysokości honorarium od zakresu pracy twórczej leży natomiast w zakresie swobody kontraktowej. NSA podkreślił również, że problemem mogłoby być wyliczenie rzeczywistej wartości utworu przekazanego spółce.

Biorąc pod uwagę wydawane interpretacje indywidualne oraz orzecznictwo, ustalenie honorarium w przypadku prac twórczych możliwe jest zarówno kwotowo jak i procentowo, a przepisy ustawy nie wyłączają przyznania honorarium nawet w miesiącach, w których kontynuowane są prace a nie dochodzi do przeniesienia praw autorskich. Warto również pamiętać o interpretacji ogólnej Ministra Finansów, w której w kwestii wyliczenia honorarium potwierdzono, że ustalenie wysokości honorarium leży w zakresie swobody kontraktowej stron umowy, a żadne powszechnie obowiązujące przepisy nie regulują zasad ustalania wysokości honorarium. Ważne, by fakt uzyskania przychodu z praw autorskich i jego wysokość został odpowiednio udokumentowany, przy czym może to zostać wykazane za pomocą każdego prawnie dopuszczalnego dowodu. Dla przykładu, pracodawca i pracownik mogą prowadzić ewidencję powstających utworów, w tym obejmującą utwory, co do których stosowana jest zaliczkowa forma wypłaty honorarium autorskiego.