Czy pracującego zdalnie można wykreślić z rejestrów VAT i NIP?

Dość powszechną sytuacją występującą w okresie pandemii COVID-19 jest decydowanie się przez przedsiębiorców na przejście z dominującego prowadzenia działalności gospodarczej bezpośrednio w siedzibie własnej firmy na rzecz pracy zdalnej. Jest to rozwiązanie nie tylko bezpieczniejsze z punktu widzenia panującego wirusa, ale również praktyczniejsze. Jak się jednak okazuje, takie działanie może skutkować podjęciem przez organ czynności zmierzających do wykreślenia podatnika z rejestrów NIP i VAT, co w konsekwencji uniemożliwi mu dalsze prowadzenie biznesu.

W ostatnim czasie zauważalne stało się bowiem wydawanie przez fiskusa wspomnianych powyżej decyzji o wykreśleniu. W takiej sytuacji organ powołuje się na orzecznictwo TSUE, które zakłada, iż państwa członkowskie mają obowiązek zagwarantowania prawdziwości wpisów do rejestru podatników w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania systemu podatku VAT. W związku z tym organ ma prawo podejmować środki mogące zapobiegać nadużywaniu numerów identyfikacyjnych, zwłaszcza przez przedsiębiorców, których działalność - a w konsekwencji status podatnika - jest całkowicie fikcyjna. Procedura uchylenia odpowiednich numerów rejestrowych następuje w wyniku czynności weryfikacyjnych przeprowadzonych po rejestracji, które to czynności mogą potwierdzić, że albo adres wskazany w ewidencji w ogóle nie istnieje, albo konkretny podmiot nie ma tam faktycznej siedziby lub miejsca prowadzenia działalności.

Problem w tym, że skarbówka przy weryfikacji podatnika często nie bierze pod uwagę nadzwyczajnej sytuacji wywołanej COVID, która spowodowała, że lokale biurowe wielu firm, bez względu na branżę, są zamknięte z powodu epidemii, a kontakt z tymi firmami jest możliwy w sposób pośredni tj. za pomocą środków komunikacji elektronicznej, czy telefonu. Dodatkowo zdarza się, że organy w swoich działaniach nie przeprowadzają dowodu z przesłuchania przedsiębiorcy na okoliczność czy, kiedy i w jaki sposób czyni on użytek z siedziby oraz kto i w jaki sposób się z nim kontaktuje.  

Ponadto organy nie są również zainteresowane wskazanymi w siedzibie formami kontaktu w postaci adresu e-mail, czy numeru telefonu kontaktowego, przez co nie wiedzą nawet, czy interesariusze podatnika mają zapewniony z nim stały, bezpośredni kontakt.

Racjonalnością w tym zakresie wykazują się sądy administracyjne, które uchylają przedmiotowe decyzje [tak m.in. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, sygn. akt I SA/Gd 669/21], argumentując taki stan rzeczy faktem, iż zgodnie z art. 8d ust. 1 ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, do postępowań w sprawie uchylenia nadanego NIP stosuje się odpowiednio przepisy działu IV Ordynacji podatkowej. Tak więc w postępowaniu, którego przedmiotem jest wykreślenie z rejestru ma zastosowanie pełny reżim postępowania dowodowego, w szczególności dotyczy to przeprowadzenia oględzin, przesłuchania świadków, sporządzenia protokołów z tych czynności, czy zawiadomienia podatnika o miejscu i terminie przeprowadzenia tych dowodów, przynajmniej na 7 dni przed terminem oraz umożliwienia podatnikowi wzięciu udziału w oględzinach, w przesłuchaniu świadka, umożliwienia zadania pytań świadkowi i złożenia wyjaśnień.

Z uwagi na powyższe, w wypadkach zaniechania przez organ przeprowadzenia wskazanych czynności powstaje potrzeba przeprowadzenia uzupełniającego postępowania, w którym wszystkie podejmowane czynności winny zostać udokumentowane i odzwierciedlone w aktach sprawy, zgodnie z wymogami określonymi w Ordynacji podatkowej. Dopiero tak przeprowadzone postępowanie, które umożliwi dokonanie ustaleń w oparciu o kompletny materiał dowodowy, będzie mogło stanowić podstawę merytorycznego rozstrzygnięcia.

Kontakt

Nina Walczyk, radca prawny / E: n.walczyk@axelo.pl