Ciężar dowodu w zakresie wykazania pokrycia wydatków
12.08.2022 | PODATKI
Wyrokiem z dnia 21 lipca 2021 r., sygn. akt II FSK 48/20 Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną podatnika w przedmiocie zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych za 2010 r. od dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów.
Podstawą do wszczęcia postępowania w sprawie dochodów ze źródeł nieujawnionych jest wiedza organów skarbowych. W przypadku, gdy organ podatkowy chce ustalić dochód z nieujawnionych źródeł, z jednej strony porównuje wartość posiadanego przez podatnika majątku oraz przychodów za dany okres do wartości poniesionych przez niego wydatków. W przypadku, gdy składniki majątku nie mają pokrycia w osiągniętych przychodach, organ podatkowy może ustalić dochód z nieujawnionego źródła i wymierzyć opodatkowanie według sankcyjnej stawki 75%.
Tak też było w sprawie, która stała się przedmiotem rozpoznania przed NSA. Organ skarbowy orzekł o ustaleniu podatnikowi zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodu i ustaliły zobowiązanie w wysokości 75% podatku. Podatnik nie zgodził się z niniejszym rozstrzygnięciem. Podatnik twierdził, że środki, które posiadał to gromadzone przez lata oszczędności w gotówce z różnych źródeł. Nie zostało jednak przez niego udokumentowane, skąd miał znaczna znaczną sumę środków na zakup nieruchomości.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach oddalił jednak skargę podatnika (sygn. akt I SA/Ke 268/19), uznając jego argumentacje za ogólnikową i niespójną. Zwrócił uwagę na brak konsekwencji w wyjaśnieniach skarżącego co do wysokości środków zgromadzonych poza systemem bankowym, wskazując równocześnie, iż zgodnie z art. 25g ust. 1 ustawy o PIT, to na podatniku spoczywa ciężar dowodu w zakresie wykazania przychodów opodatkowanych lub przychodów nieopodatkowanych stanowiących pokrycie wydatku. Zdaniem Sądu podatnik jest zobowiązany, zgodnie z przywołanym art. 25g ust. 1 ustawy o PIT, wykazać racjonalność przechowywania znacznych sum pieniężnych poza systemem bankowym, związek jaki występuje pomiędzy akumulacją środków w latach wcześniejszych a późniejszymi wydatkami oraz wykazać, że wydatki miały pokrycie w mieniu zgromadzonym wcześniej.
Ponadto WSA wskazał, że wprawdzie korzystanie z usług banku ma charakter dobrowolny, jednak zasady racjonalnego gospodarowania środkami przemawiają za tworzeniem warunków, które zabezpieczą podatnika przed utratą wartości środków pieniężnych. Nie jest więc racjonalne i wiarygodne przechowywanie znacznych sum pieniężnych poza systemem bankowym w sytuacji czynnego posługiwania się rachunkami bankowymi.
Kiedy spraw trafiła na wokandę NSA oddalono skargę kasacyjną podatnika, jednoznacznie podzielając stanowisko Wojewódzkiego Sadu Sądu Administracyjnego w Kielcach, zgodnie z którym „ (…) ciężar dowodu w zakresie wykazania przychodów (dochodów) opodatkowanych i przychodów (dochodów) nieopodatkowanych stanowiących pokrycie wydatków spoczywa na podatniku. (…) Warunek “uprawdopodobnienia” nie może zostać zrealizowany, jeżeli nie jest poparty żadną racjonalną argumentacją, wskazywanie jedynie na pewne możliwości. Tym samym nie można zgodzić się z tezą skargi, że przyczyny przechowywania części środków poza systemem bankowym nie mają znaczenia.”
Kontakt
Martyna Pałka, adwokat / m.palka@axelo.pl
