Zmiany w procedurze dochodzenia roszczeń za szkody związane z leczeniem

Nowelizacja ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, która weszła w życie w dniu 6 września 2023 r., wprowadza nowy tryb dochodzenia roszczeń za szkody powstałe podczas leczenia, poprzez wprowadzenie postępowania prowadzonego przez Rzecznika Praw Pacjenta. Postępowanie to ma być alternatywną (obok sądowych procesów cywilnych) możliwością dochodzenia roszczenia za szkodę powstałą podczas leczenia.

Od 1 stycznia 2012 r. działają Wojewódzkie Komisje do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych, których celem jest zmniejszenie obciążenia sądów powszechnych postępowaniami w sprawie odszkodowania za błędy medyczne. Postępowanie przed Wojewódzkimi Komisjami do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych miało być szybszą w stosunku do procesu cywilnego metodą dochodzenia roszczeń o błędy medyczne. Jednak wbrew założeniom, tak się nie stało.

Nowelizacja ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta wprowadza postępowania w zakresie przyznawania świadczeń z tytułu zdarzeń medycznych przez Rzecznika Praw Pacjenta.

Postępowania przed Rzecznikiem Prawa Pacjenta prowadzone będą w oparciu o przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, a czas ich trwania będzie ograniczony do trzech miesięcy, liczonych od dnia otrzymania kompletnego wniosku o przyznanie świadczenia kompensacyjnego. Rzecznik Praw Pacjenta wyda decyzję o przyznaniu lub odmowie przyznania świadczenia kompensacyjnego po uzyskaniu opinii Zespołu do spraw Świadczeń z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych. Pieniądze wypłacane będą z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych. Wysokość świadczeń kompensacyjnych uzależniona jest od kategorii zdarzenia medycznego i wynosić będzie: w przypadku zakażenia biologicznym czynnikiem chorobotwórczym – od 2000 zł do 200 000 zł, uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia – od 2000 zł do 200 000 zł, śmierci pacjenta – od 20 000 zł do 100 000 zł.

Natomiast sam wnioskodawca musi zdecydować, czy dochodzi roszczeń na drodze sądowego postępowania cywilnego, czy w trybie pozasądowym poprzez zainicjowanie postępowania przed Rzecznikiem Praw Pacjenta. Dochodzenie roszczeń na drodze sądowej wyklucza rozpatrzenie wniosku przez Rzecznika Praw Pacjenta.

W terminie 30 dni od dnia, w którym rozstrzygnięcie o przyznaniu świadczenia kompensacyjnego stało się prawomocne, wnioskodawca może złożyć do Rzecznika oświadczenie o przyjęciu tego świadczenia, co będzie równoznaczne ze zrzeczeniem się przez wnioskodawcę wszelkich roszczeń o odszkodowanie, rentę oraz zadośćuczynienie pieniężne mogących wynikać ze zdarzenia medycznego w zakresie szkód, które ujawniły się do dnia złożenia wniosku.

Podsumowując, nowelizacja ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta zakłada dwie alternatywne możliwości dochodzenia roszczenia na drodze postępowania prowadzonego w oparciu o przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego przed Rzecznikiem Praw Pacjenta lub na drodze procesu sądowego w sądzie powszechnym. Celem wprowadzenia nowego sposobu rekompensowania szkód związanych ze zdarzeniami medycznymi jest zmniejszenie obciążenia sądów sprawami o odszkodowania za szkody wyrządzone przez zaistniałe zdarzenia medyczne. W praktyce okaże się, czy będzie to rzeczywiście efektywny sposób na rozpatrywanie takich spraw przede wszystkim na drodze pozasądowej.