Sejm przyjął reformę zaostrzającą przepisy kodeksu karnego

22.07.2022 | PRAWO KARNE I KARNOSKARBOWE

W dniu 7 lipca 2022 r. Sejm uchwalił zmiany w kodeksie karnym i innych ustawach. Obszerna nowelizacja ustawy przyjęta przez Sejm trafi następnie do Senatu. Reforma przepisów kodeksu karnego jakie zaproponowało Ministerstwo Sprawiedliwości jeszcze w lutym 2022 obejmuje m.in. zmiany części szczególnej ustawy, podwyższające sankcje za poszczególne przestępstwa.

Przyjęta nowelizacja stanowi istotny zwrot w kierunku zwiększenia represyjności prawa karnego i zakłada rozszerzenie stosowania środków karnych, obligatoryjny przepadek pojazdu mechanicznego oraz przepadku jego równowartości, zaostrzenie zasad warunkowego zwolnienia dla recydywisty seksualnego czy też podwyższenie - z 500 do 800 zł - kwoty, od której kradzież przestaje być wykroczeniem a staje się przestępstwem to tylko niektóre z przyjętych zmian.

Zakłada się także wprowadzenie nowelizacji przepisów części ogólnej kodeksu karnego, takie jak:

podwyższenie górnej granicy wymiaru kary pozbawienia wolności z 15 do lat 30 i w konsekwencji podwyższenie maksymalnego wymiaru kary łącznej i jednoczesnej likwidacji osobnej kary 25 lat pozbawienia wolności,
wprowadzenie nowe typu przestępstwa – przyjęcie zlecenia zabójstwa (karalne ma być też przygotowanie do zabójstwa),
rozszerzenie stosowania środków karnych, w tym obligatoryjne orzeczenie środków karnych w sytuacjach, w których obecnie jest ono fakultatywne,
wprowadzenie środka reakcji karnej w postaci przepadku pojazdu mechanicznego oraz przepadku jego równowartości - przepadek auta ma być stosowany w przypadkach, gdy kierowca ma co najmniej 1,5 promila lub jeśli spowoduje wypadek przy zawartości co najmniej 0,5 promila alkoholu we krwi lub też w sytuacji recydywy. Jeśli pojazd nie stanowił wyłącznej własności sprawcy, orzekany byłby przepadek równowartości pojazdu, zaś za tą równowartość uznawano by wartość określoną w polisie ubezpieczeniowej, a w razie braku polisy - średnią wartość rynkową odpowiadającą wartości pojazdów podobnych. Jeśli sprawca prowadziłby pojazd niestanowiący jego własności, tylko własność jego pracodawcy, sąd orzekałby nawiązkę,
stosowanie nadzwyczajnego złagodzenia kary wobec tzw. małego świadka koronnego tylko na wniosek prokuratora,
podniesienie dolnej granicy kary wymierzanej w warunkach recydywy specjalnej wielokrotnej,
dodanie recydywy specjalnej odnoszącej się do przestępstw przeciwko wolności seksualnej,
wyłączenie możliwości zamiany zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności na karę ograniczenia wolności albo karę grzywny,
wyłączenie możliwości uzyskania przez skazanego warunkowego przedterminowego zwolnienia,
przedłużenie okresu, po którym można udzielić warunkowego przedterminowego zwolnienia osobie skazanej na karę dożywotniego pozbawienia wolności,
przedłużenie okresu, po którym można warunkowo zwolnić osobę skazaną na karę pozbawienia wolności,
wydłużenie okresu próby dla warunkowo zwolnionej osoby skazanej na karę dożywotniego pozbawienia wolności,
przedłużenie okresu przedawnienia zbrodni zabójstwa z 30 na 40 lat,
przyznanie organom ścigania dodatkowych możliwości przedłużania okresu przedawnienia zgodnie z art. 102 k.k.,
zaostrzenie zasad warunkowego zwolnienia dla recydywisty seksualnego - będzie to możliwe po odbyciu trzech czwartych kary, nie po dwóch trzecich kary,
podwyższono - z 500 do 800 zł - kwotę, od której kradzież przestaje być wykroczeniem, a staje się przestępstwem.

Przyjęta nowelizacja w swojej istocie powiela wiele rozwiązań z obszernych zmian prawa karnego jeszcze z czerwca 2019 r., których sposób uchwalenia zakwestionował w 2020 r. Trybunał Konstytucyjny. Trybunał Konstytucyjny wskazał wtedy, że projekt nowelizacji był procedowany w niewłaściwym trybie i bez zachowania wymaganych terminów - Sejm uchwalił wtedy nowelizację w ciągu dwóch dni. Tym razem prace w Sejmie trwały cztery miesiące, a chwalone zmiany przekazane zostaną do Senatu.

Nowelizacja w znacznej części miałaby wejść w życie po upływie trzech miesięcy od dnia jej ogłoszenia.