Interwencje sądów w sprawach wszczynania postępowań karnych

14.09.2021 | PRAWO KARNE I KARNOSKARBOWE

Zgodnie z art. 70 § 6 Ordynacji Podatkowej bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu z dniem wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania. Przepis ten od wielu lat budzi wątpliwości i kontrowersje, gdyż w praktyce dość często wykorzystywany był do instrumentalnego przedłużania terminu zakończenia biegu przedawnienia. Tym samym pozwalał organom podatkowym na prowadzenie weryfikacji rozliczeń podatników po upływie pięciu lat od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku.

W związku z tym, 24 maja 2021 b.r. Naczelny Sąd Administracyjny podjął w składzie siedmiu sędziów uchwałę o sygn. I FPS 1/21, dotyczącą możliwości kontrolowania przez sądy administracyjne wszczynania przez organy podatkowe postępowań karnych skarbowych jedynie w celu zapobiegania przedawnianiu się zobowiązań podatkowych. Uchwała stwierdziła, że sądy mogą i powinny dokonywać oceny, czy wszczęcie postępowania w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe nie nastąpiło wyłącznie po to, aby zawiesić bieg terminu przedawnienia podatku.

Taka, korzystna dla przedsiębiorców wykładnia przepisów jest już potwierdzona pierwszymi wyrokami Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie w sprawach pod sygn. III SA/Wa 477/21 oraz III SA/Wa 491/21, W ustnym uzasadnieniu wyroków, wskazał się, iż ze względu na wszczęcie postępowania karno-skarbowego w krótkim okresie przed upływem terminu przedawnienia oraz braku ustosunkowania się w uzasadnieniu decyzji organu odwoławczego do kwestii wykorzystania art. 70 § 6 Ordynacji Podatkowej w sposób instrumentalny, przedmiotowe decyzje ustalające wysokość zobowiązania podatkowego powinny zostać uchylone. Mimo wszystko warto nadmienić, iż wskazane wyroki WSA w Warszawie są nieprawomocne, co w dalszym ciągu nie prowadzi do rozwiania wszelkich wątpliwości, jednak podjęte dotąd działania dają nadzieję na ostatecznie pozytywne rozstrzygnięcie niniejszej sprawy.

Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców, będący inicjatorem uchwały NSA, kreującej wskazaną linię orzeczniczą podkreśla, iż sprawność działania wymiaru sprawiedliwości w tak problematycznej materii nie zawiodła, co więcej w związku z tak szerokimi zmianami w zakresie rozstrzygania przez Sądy Administracyjne o zagadnieniach związanych z brakiem możliwości zawieszenia biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego, ze względu na instrumentalne wszczęcie postępowania karnego, polski system ekonomiczno-gospodarczy niewątpliwe nabierze sporo pewności, a przedsiębiorcy będą mogli działać w zaufaniu do państwa i organów podatkowych.