Ustawa antylichwiarska

05.10.2022 | RYNKI KAPITAŁOWE i INSTYTUCJE FINANSOWE

W środę 14 września 2022 r. w Sejmie miało miejsce 2. czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania lichwie (druk nr 1911), który ma pomóc w wyeliminowaniu lichwy. Pozaodsetkowe koszty kredytów i pożyczek zostaną ustawowo ograniczone poprzez wprowadzenie zmian między innymi w Kodeksie cywilnym, karnym, czy prawie bankowym. Głównym założeniem projektu jest wprowadzenie szeregu rozwiązań ograniczających lichwę. W założeniu ustawa ma mieć charakter prokonsumencki, jednak niektóre z proponowanych rozwiązań budzą wątpliwości ekspertów finansowych.

Ustawa w proponowanym przez Ministerstwo Sprawiedliwości kształcie ma znacznie zwiększyć nadzór państwa nad rynkiem pożyczkowym, co w konsekwencji spowodować ma większą ochronę pożyczkobiorców. Jednym z jej głównych założeń jest wprowadzenie limitu maksymalnej wysokości kosztów pozaodsetkowych, który wynosić ma maksymalnie 45 procent kwoty zobowiązania.

Zmniejszone koszty okresy kredytowania

Projekt zakłada zmniejszenie kosztów zależnych od okresu kredytowania, które wynoszą aktualnie 25 procent za udzielenie kredytu i 30 % w skali roku. Ustawa wprowadzić ma ich ograniczenie do odpowiednio 8, oraz 10 %. W przypadku szybkich pożyczek pozabankowych, czyli tzw. chwilówek, koszty pozaodsetkowe nie będą mogły wynieść więcej niż 5 % wartości pożyczki. Eksperci wskazują na negatywne konsekwencje wprowadzenia tak znacznej obniżki. Mogą one skutkować upadkiem firm pożyczkowych.

Rejestr instytucji pożyczkowych

Na podstawie znowelizowanych przepisów, do rejestru instytucji pożyczkowych, prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego, będzie mógł zostać wpisany jedynie podmiot, który prowadzi działalność w formie spółki akcyjnej, której kapitał zakładowy wynosi co najmniej 1 000 000 zł, tj. o 200 000 zł więcej niż ma to miejsce w chwili obecnej.

Nadzór nad instytucjami pozabankowymi

Nadzór sprawowany nad instytucjami pozabankowymi oprócz Komisji Nadzoru Finansowego obejmie także Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Proponowane rozwiązanie spowoduje konieczność odprowadzania składek na działalność Komisji Nadzoru Finansowego, która wynosić ma 0,5 % przychodów, przy czym nie mniej niż 5 000 euro. W wyniku dalszego procedowania oraz wprowadzenia zmian w Senacie termin uiszczenia składki zostanie ostatecznie przesunięty.

Ograniczenia weksli i zastawów

W kształcie nowo obowiązujących przepisów firmy pożyczkowe nie będą mogły stosować zabezpieczeń pożyczek w postaci weksli oraz zastawów, których wartość przekraczałaby w znacznym stopniu kwotę udzielonej pożyczki.

Jakie skutki mogą wywołać zmiany wprowadzone na mocy ustawy?

Nowe regulacje mogą spowodować znaczne skurczenie rynku pożyczkowego, a także ograniczenie swobód i zarobków firm pożyczkowych.

Jak wskazuje Prezes Polskiego Związku Instytucji Pożyczkowych - Jarosław Ryba, uchwalenie ustawy w brzmieniu proponowanym przez Ministerstwo spowoduje to, że prowadzenie instytucji pożyczkowej będzie najbardziej restrykcyjnie obwarowanym biznesem w Polsce, bowiem jego finansowanie będzie mogło pochodzić wyłącznie z kapitału własnego oraz właściciela.

Warto jednak dodać, iż osoby, które są już związane umową kredytową, a także te, które zdecydują się na to przed wejściem w życie ustawy, nie będą objęte jej rozwiązaniami.

Nowe przepisy zgodnie z założeniem mają obowiązywać od 1 stycznia 2024 r.