Nowe obowiązki dla biznesu: jak przygotować się do rozporządzenia EUDR

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1115, znane jako EUDR (EU Deforestation Regulation), to element Europejskiego Zielonego Ładu. Dokument został przyjęty 31 maja 2023 r., a jego przepisy obowiązują formalnie od 29 czerwca 2023 r. Celem regulacji jest walka z globalnym wylesianiem, degradacją lasów oraz utratą bioróżnorodności. Istotą EUDR jest zapewnienie, aby żaden towar wprowadzany na rynek unijny ani eksportowany poza Unię nie pochodził z terenów objętych wylesianiem. Jednocześnie produkty muszą być zgodne z prawem kraju, w którym zostały wyprodukowane.

Od kiedy przepisy będą stosowane w praktyce?

Pierwotnie regulacja miała zacząć obowiązywać od 30 grudnia 2024 r. Komisja Europejska zdecydowała jednak o przesunięciu tego terminu o rok. W efekcie duże i średnie przedsiębiorstwa będą musiały stosować przepisy od 30 grudnia 2025 r., natomiast mikro i małe firmy zyskają dodatkowe pół roku – do 30 czerwca 2026 r.

Choć wydłużono okres przygotowawczy, nie zmienia to faktu, że przedsiębiorcy powinni już teraz podjąć działania dostosowawcze.

Kogo obejmie EUDR?

Zakres regulacji jest bardzo szeroki. Nowe obowiązki dotyczą zarówno importerów sprowadzających towary objęte rozporządzeniem, jak i producentów wykorzystujących je w procesach wytwórczych. Odpowiedzialność spoczywa również na eksporterach sprzedających wyroby poza granice Unii oraz na podmiotach handlowych – od sieci detalicznych po hurtownie. Co więcej, włączeni w system zostaną także dystrybutorzy i operatorzy logistyczni, ponieważ ich działalność może podlegać kontroli w zakresie zgodności towarów z przepisami EUDR.

Według szacunków Ministerstwa Klimatu i Środowiska regulacja obejmie w Polsce około 120 tysięcy przedsiębiorców. Dotknie w szczególności branży spożywczej, meblarskiej, papierniczej, chemicznej, farmaceutycznej, kosmetycznej, odzieżowej, budowlanej oraz handlu detalicznego.

Jakie obowiązki nakłada rozporządzenie?

EUDR wymaga od firm wdrożenia systemu należytej staranności. Każdy przedsiębiorca będzie musiał zebrać szczegółowe informacje o produktach – w tym dane geolokalizacyjne dotyczące upraw lub hodowli oraz informacje o dostawcach – a następnie przeprowadzić analizę ryzyka. Jeśli pojawią się wątpliwości co do zgodności produktu z wymogami, konieczne będzie podjęcie działań zaradczych, np. żądanie dodatkowych dokumentów, przeprowadzenie audytu czy zmiana kontrahenta.

Warunkiem wprowadzenia towaru na rynek będzie złożenie oświadczenia o należytej staranności, a dokumentacja musi być przechowywana przez okres co najmniej pięciu lat. Duże przedsiębiorstwa będą zobowiązane dodatkowo do publikowania raportów dotyczących realizacji obowiązków.

Warto podkreślić, że jeśli ryzyko wylesiania zostanie ocenione jako wyższe niż znikome, dany towar w ogóle nie będzie mógł trafić na rynek Unii Europejskiej.

Jakie towary i produkty podlegają regulacji?

Rozporządzenie obejmuje siedem kluczowych surowców: bydło, kakao, kawę, olej palmowy, soję, kauczuk i drewno. Lista nie kończy się jednak na nich – regulacja odnosi się również do szerokiej grupy produktów wytwarzanych z tych surowców lub zawierających je w swoim składzie.

W praktyce oznacza to, że EUDR obejmie zarówno mięso, skóry, wyroby skórzane, czekoladę czy wyroby kakaowe, jak i opony, dętki, artykuły gumowe, papier, książki, gazety czy meble i elementy wyposażenia wnętrz wykonane z drewna. Regulacja dotyka również branży kosmetycznej i chemicznej, w której wykorzystywane są m.in. pochodne oleju palmowego czy soi.

Podsumowanie

Rozporządzenie EUDR to jedno z najbardziej wymagających narzędzi wprowadzonych w ramach unijnej polityki klimatycznej. Wyznacza ono nowe standardy odpowiedzialności w łańcuchach dostaw i nakłada obowiązki, które obejmą tysiące przedsiębiorstw działających w różnych sektorach gospodarki. Dlatego tak istotne jest, aby już dziś rozpocząć przygotowania do wdrożenia systemów należytej staranności – od oceny zgodności procesów i dokumentacji, przez przygotowanie kadry do identyfikacji produktów i składania wymaganych oświadczeń, aż po zabezpieczenie wizerunku przedsiębiorstwa zgodnie z wymogami regulacji.

Profesjonalne wsparcie

W tym procesie kluczowe znaczenie ma profesjonalne doradztwo. Eksperci AXELO wspierają firmy na każdym etapie dostosowania do EUDR: przeprowadzają audyty gotowości, tworzą i wdrażają procedury należytej staranności, opracowują narzędzia do monitorowania ryzyka, a także szkolą pracowników, aby potrafili skutecznie rozpoznawać towary objęte regulacją i prawidłowo realizować obowiązki sprawozdawcze. Dzięki temu przedsiębiorstwa mogą uniknąć problemów organizacyjnych i prawnych, a jednocześnie budować reputację podmiotów prowadzących działalność w sposób odpowiedzialny i zgodny z europejskimi standardami.

POBIERZ pełną informację