Fiskus weryfikuje estoński CIT – odpowiedź MF na interpelację poselską

Estoński CIT, czyli ryczałt od dochodów spółek, miał być prostszą i korzystniejszą alternatywą wobec klasycznego modelu opodatkowania. Praktyka pokazuje jednak, że organy podatkowe bardzo szczegółowo badają prawidłowość korzystania z tej formy rozliczeń, a liczba wykrywanych nieprawidłowości jest znacząca.

26 czerwca 2025 r. Poseł Janusz Kowalski wystąpił do Ministra Finansów z interpelacją poselską nr 10460 dotyczącą estońskiego CIT. Interpelacja obejmowała dwa zagadnienia:

1. Podpisy pod śródrocznym sprawozdaniem finansowym, a dokładniej konsekwencje braku podpisów wszystkich wymaganych osób (zarządu i głównego księgowego) pod sprawozdaniem sporządzanym w związku z wyborem estońskiego CIT w trakcie roku.
2. Statystyki dotyczące stosowania estońskiego CIT w tym dane o prowadzonych czynnościach sprawdzających, kontrolach oraz postępowaniach podatkowych.

Przypomnijmy – zgodnie z przepisami ustawy o CIT, przed rozpoczęciem opodatkowania ryczałtem należy sporządzić sprawozdanie finansowe. Zgodnie z ugruntowaną linią interpretacyjną, w przypadku podatników wchodzących w estoński CIT w trakcie roku kalendarzowego sprawozdanie to musi mieć formę elektroniczną w strukturze XML (a nie PDF) oraz powinno zostać sporządzone i podpisane kwalifikowanym podpisem elektronicznym w terminie 3 miesięcy od dnia zamknięcia ksiąg rachunkowych (czyli od dnia poprzedzającego wejście w estoński CIT). Brak spełnienia tych warunków oznacza nieskuteczne rozpoczęcie opodatkowania ryczałtem.

Odpowiedzi w imieniu Ministra Finansów udzielił 18 sierpnia 2025 r. podsekretarz stanu, wiceminister finansów Jurand Drop. Z przekazanej odpowiedzi wynika, że:

• Ministerstwo Finansów nie prowadzi prac legislacyjnych w zakresie zmiany przepisów, ale analizuje problematykę podpisów również pod kątem ewentualnych zmian ustawowych,
• obowiązujące stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej jest jednoznaczne - dla skutecznego wyboru estońskiego CIT konieczne jest złożenie wszystkich wymaganych podpisów w ustawowym terminie,
• indywidualna interpretacja z 5 grudnia 2024 r., w której uznano, że wystarczy jeden podpis (np. głównego księgowego), została uznana za błędną i skierowana do zmiany i nie jest już dostępna w systemie EUREKA.

W praktyce oznacza to, że brak podpisu któregoś z członków zarządu w przewidzianym terminie skutkuje nieskutecznością wyboru ryczałtu od dochodów spółek.

Statystyki działań KAS

W odpowiedzi wiceministra finansów Juranda Dropa podano także dane o skali działań fiskusa w obszarze estońskiego CIT (stan na 27 czerwca 2025 r.):

• przeprowadzono 927 czynności sprawdzających, z czego w 276 przypadkach wykryto nieprawidłowości,
• prowadzono 90 postępowań podatkowych,
• wszczęto 44 kontrole podatkowe (w 25 z nich stwierdzono uszczuplenia na ponad 4 mln zł),
• zaległości podatników wyniosły prawie 17 mln zł z deklaracji i ponad 600 tys. zł z decyzji organów,
• w ramach 38 kontroli celno-skarbowych stwierdzono uszczuplenia na ponad 10,6 mln zł, a przedsiębiorcy złożyli korekty na ponad 4,3 mln zł.

Wnioski dla przedsiębiorców

Estoński CIT nadal stanowi atrakcyjną formę opodatkowania, gdyż pozwala odroczyć moment zapłaty podatku aż do chwili wypłaty zysku, co sprzyja reinwestowaniu kapitału i rozwojowi firm. Jednak, jak pokazuje praktyka, korzystanie z tej formy wymaga wyjątkowej staranności i dyscypliny w zakresie formalności.

Przedsiębiorcy powinni mieć na uwadze, że:

• Staranność formalna to klucz do bezpieczeństwa podatkowego – każde sprawozdanie finansowe musi być sporządzone i podpisane w terminie przez wszystkie wymagane osoby (zarząd oraz głównego księgowego). Nawet pozornie drobne uchybienie, jak brak jednego podpisu, może spowodować, że wybór estońskiego CIT zostanie uznany za nieskuteczny.
• Fiskus szczególnie uważnie weryfikuje podatników na estońskim CIT – liczba czynności sprawdzających i kontroli pokazuje, że administracja skarbowa traktuje ten reżim podatkowy priorytetowo. Oznacza to, że należy być przygotowanym na konieczność przedstawienia dokumentacji i wyjaśnień w trakcie ewentualnych postępowań.
• Ryzyka błędów są wysokie – konsekwencją uchybień formalnych lub nieprawidłowego rozliczenia może być nie tylko utrata prawa do ryczałtu, ale również powstanie istotnych zaległości podatkowych. To z kolei wiąże się z odsetkami i możliwymi sporami z fiskusem.

W związku z powyższym estoński CIT może być dla wielu spółek korzystnym rozwiązaniem podatkowym, ale wymaga on świadomego podejścia i profesjonalnego wsparcia w zakresie księgowości i prawa podatkowego.